“Unaweza kusikia milipuko ya mabomu kutoka kaskazini, kati na kusini…Gaza sasa ni jehanamu duniani, Kuna joto sana… Takataka zinarundikana kila mahali, watu wanaoishi chini ya karatasi za plastiki ambapo joto hupanda,” alisema Bi. Waterridge, Mwandamizi. Afisa Mawasiliano wa shirika la Umoja wa Mataifa la wakimbizi wa Kipalestina, UNRWAsaa chache baada ya kurejea katika eneo lililosambaratika tangu mashambulizi ya kigaidi yanayoongozwa na Hamas na kuwateka mateka Oktoba mwaka jana kuzusha vita.
Baada ya kuwasili siku ya Alhamisi kupitia kivuko cha Kerem Shalom kusini kabisa mwa Gaza, Bi. Waterridge alisema kuwa kile alichokiona kwa Rafah karibu “kiliharibiwa”. Mji huo ulikuwa kituo chake wakati wa ziara yake ya kwanza mwezi Mei, wakati majeshi ya Israel yalipokamata kivuko muhimu cha mpaka, na hivyo kutatiza upelekaji wa misaada Gaza.
Tukio la ukiwa lilijirudia katika safari ya mfanyakazi huyo wa misaada kaskazini kuelekea Gaza ya kati, ambako ndiko anakoishi sasa.
Maganda tupu ya nyumba kwa ajili ya makazi
“Safari kupitia Khan Younis ilikuwa ya kushtua – sikuwa nimefika tangu kabla ya uvamizi wa Mei 6 wa Rafah na ulikuwa mji wa roho kwa sababu kila kitu kimeharibiwa.”
“Sasa, kuna familia nyingi, nyingi zinazoishi ndani ya majengo haya ya mifupa yaliyoharibiwa. Mablanketi au karatasi za plastiki zimewekwa mahali ambapo kuta zimelipuliwa. Kwa hivyo inaonekana sana kuona tofauti ambayo uvamizi wa Rafah na hatua ya kijeshi inayoendelea imekuwa nayo.
Uasi na uporaji
Mfanyikazi huyo wa UNRWA alithibitisha ripoti za kuvunjika kwa sheria na utulivu baada ya karibu miezi tisa ya mashambulizi makali ya Israel ambayo yamesababisha maisha ya kawaida Gaza na kuwaacha watu wakiamua kusimamisha lori za misaada kutafuta chakula mara wanapovuka Gaza kupitia Kerem Shalom.
“Barabara ilikuwa imejaa waporaji tulipofika. Tulifika wakati uleule na lori fulani za misaada, na hivyo kulikuwa na mamia ya wanaume wenye silaha waliokuwa wakingoja kuwasili kwao. Malori tuliyopita njiani yaliharibiwa sana – vioo vya mbele vilivunjwa kabisa, vyote vina vyuma vya kuimarisha eneo la dereva. Ilihisi kuwa ni kinyume cha sheria kabisa.”
'Kila jengo moja' la UN liliharibiwa au kuharibiwa
Akiwa ndani kabisa ya Gaza, Bi. Waterridge alielezea uharibifu uliotokea kwenye vituo vya Umoja wa Mataifa vikiwa njiani kutoka Kerem Shalom hadi Khan Younis, Deir al Balah na kwingineko, huku baadhi yao wakiwa na mashimo makubwa kutokana na kurushwa kwa makombora na wengine kuchomwa na matumbo.
“Kila kituo kimoja cha UNWRA – shule, ghala, usambazaji wa chakula nk – kiliharibiwa kwa kiasi kikubwa au hata kuharibiwa. Mashimo ya risasi, kuta zilizolipuliwa, sakafu zilianguka kama chapati juu ya nyingine – hungejua kwamba hizi ni vituo vya Umoja wa Mataifa vinavyolindwa na sheria za kimataifa.”
Kwa mujibu wa ofisi ya uratibu wa misaada ya Umoja wa Mataifa, (OCHA), tangu mwanzoni mwa 2024, ni asilimia 14 tu ya mafuta (dizeli na benzini) ambayo yalikuwa yakiingia Gaza kila mwezi kabla ya Oktoba 2023, ndiyo imeruhusiwa kuingia kwenye eneo hilo (lita milioni mbili ikilinganishwa na lita milioni 14).
“Hatuna mafuta kwa hivyo hatuwezi kwenda popote – wahudumu wote wa kibinadamu,” alisema Bi Waterridge, akithibitisha kwamba shughuli za misaada zinaendelea kutatizwa na ugumu wa kupata mafuta kutoka kwa Kerem Shalom. “Kwa UNRWA, kuna mipango ya kusambaza tulichonacho – chakula na magodoro – lakini ni mdogo sana. Ni ushuhuda mwingine wa jinsi ilivyo mbaya kwa mwitikio wa kibinadamu, wakati hatuna hata mafuta ya kutosha ya kujisogeza wenyewe.”
Mbali na changamoto hizo, wafanyakazi wa UNRWA wanakabiliwa na matatizo yao wenyewe, alieleza Bi.Wateridge. “Natazamia kuwaona; wako sawa, lakini wameumia sana kutokana na kuhamishwa kutoka Rafah. Pia hawana chochote sasa.”
