Jul 18 (IPS) – CIVICUS inajadili haki za uavyaji mimba nchini Brazili na Guacira Oliveira, mkurugenzi wa Kituo cha Wanawake cha Mafunzo na Ushauri (CFEMEA). CFEMEA ni shirika linalopinga ubaguzi wa rangi ambalo linatetea haki za wanawake, matunzo ya pamoja na kujitunza na kufuatilia maendeleo katika Bunge la Kitaifa la Brazili.
Mwezi Juni, maelfu ya wanawake waliingia katika mitaa ya São Paulo na miji mingine kupinga mswada ambao utaainisha utoaji mimba baada ya wiki 22 kama mauaji, adhabu yake ni kifungo cha miaka sita hadi 20 jela. Maandamano yalianza wakati baraza la chini la Congress lilipofuatilia kwa haraka muswada huo, na hivyo kuzuia mjadala. Uavyaji mimba kwa sasa ni halali nchini Brazili katika kesi za ubakaji, ulemavu wa fetasi au hatari kwa maisha ya mjamzito. Mswada uliopendekezwa, uliokuzwa na wawakilishi wa kiinjilisti, utawafanya watu wanaoavya mimba kuwa wahalifu zaidi kuliko wabakaji. Mwitikio wa umma umepunguza kasi ya maendeleo ya muswada huo na mustakabali wake sasa hauna uhakika.
Je, sheria hii mpya ya kupinga uavyaji mimba, ikipitishwa, ingewaathiri vipi wanawake?
Hivi sasa, utoaji mimba ni halali nchini Brazili tu katika kesi za ubakaji, hatari kwa maisha ya mjamzito na ulemavu mkubwa wa fetasi. Hata hivyo, sheria ya sasa haiweki umri wa juu zaidi wa ujauzito wa kufikia uavyaji mimba halali. Mswada uliopendekezwa ungelinganisha uavyaji mimba baada ya wiki 22 za ujauzito na mauaji, kumwadhibu mtu anayetaka kutoa mimba na wataalamu wa afya wanaoifanya.
Hii ingeathiri hasa wasichana, kama zaidi ya asilimia 60 wa wahasiriwa wa ubakaji ni watoto chini ya umri wa miaka 13. Katika zaidi ya asilimia 64 ya kesi hizi, mbakaji ni mtu wa karibu wa familia ya msichana, na hivyo kuwa vigumu kutambua ubakaji na mimba iliyosababishwa.
Kipengele kingine potovu cha tatizo ni ukosefu wa usawa wa rangi. Asilimia arobaini waathiriwa wa ubakaji ni watoto Weusi na vijana, na kati ya wale walio chini ya miaka 13, zaidi ya asilimia 56 ni wasichana weusi. Kati ya wasichana 20,000 walio chini ya umri wa miaka 14 wanaojifungua kila mwaka, asilimia 74 ni Weusi. Aidha, wanawake Black ni uwezekano wa asilimia 46 zaidi kutoa mimba kuliko wanawake weupe. Kupitishwa kwa mswada huu kungewafanya wanawake na wasichana Weusi kuwa hatarini zaidi kuliko walivyo tayari. Sheria inapaswa kuwalinda wanawake na wasichana hawa, sio kuwafanya wahalifu.
Mashirika ya kiraia yamejipanga vipi kupinga muswada huo?
CFEMEA imekuwa ikifuatilia vitisho vya uavyaji mimba halali kwa miongo kadhaa na ni sehemu ya Mbele ya Kitaifa Dhidi ya Uhalifu wa Wanawake na Kuhalalisha Uavyaji Mimba. Vitisho viliongezeka na kupanda upande wa kulia hadi urais mwaka wa 2018, na vuguvugu la watetezi wa haki za wanawake lilihamasishwa kuhusu kesi za wasichana ambao walikuwa wahasiriwa wa unyanyasaji wa kijinsia na kukabiliwa na vizuizi vya kitaasisi vya kupata uavyaji mimba kisheria.
Mnamo 2023, kujibu sheria ya regressive, walizindua 'Mtoto sio mama' jukwaa, lililoanzishwa upya hivi majuzi kwani mswada mpya wa kupinga uavyaji mimba uliwasilishwa kwa dharura. Zaidi ya watu 345,000 walijiandikisha kwenye kampeni na kutuma ujumbe kwa wabunge. Pia walitumia shinikizo kwenye mitandao ya kijamii kupitia machapisho na lebo za reli kama vile #criançanémãe (#MtotoSiMama), #PLdagravidezinfantil (#CongressForChildPregnancy) na #PLdoestupro (#CongressForRape).
Pia tulifanya kampeni kupitia vitendo vya ana kwa ana na mikakati mingine iliyofafanuliwa kwa pamoja, ikiongozwa hasa na miungano ya ngazi ya serikali dhidi ya kuhalalisha wanawake na kuhalalisha uavyaji mimba. Mnamo Mei, tuliweka shada la maua la mfano mbele ya Baraza la Shirikisho la Tiba, ambalo mnamo Aprili lilikuwa limechapisha azimio la kupiga marufuku asystole ya fetasi, utaratibu uliopendekezwa na Shirika la Afya Ulimwenguni kwa utoaji mimba halali baada ya wiki 22. Kwa kufanya hivyo tuliashiria majonzi yetu kwa wanawake na wasichana wote ambao maisha yao yamekatizwa kwa kukosa fursa ya kutoa mimba halali. Tuliigiza hili nje ya makazi rasmi ya Rais wa Baraza la Manaibu, kabla tu ya ombi la haraka la mswada wa kupinga uavyaji mimba kupitishwa, jioni ya tarehe 12 Juni.
Siku iliyofuata, maandamano ya kwanza ya umma yalifanyika katika miji mikuu kadhaa ya majimbo ya Brazil. Haya yaliendelea kwa siku zilizofuata, na kufikia kilele kwa hatua ya kitaifa mnamo 27 Juni. Suala hilo bado liko kwenye ajenda mwezi Julai na maandamano bado yanaendelea.
Kwa nini Brazil inaenda dhidi ya mwenendo wa kikanda kuelekea kuhalalishwa?
Brazil imeona maendeleo ya mtetezi wa kidini wa kulia sana tangu 2016, wakati Rais Dilma Rousseff alipokuwa. kuondolewa ofisini kupitia ujanja wa kisheria na wabunge ambao ulifikia mapinduzi ya kisiasa. Mtazamo mkali wa kabila, LGBTQI+-phobic, neopatriarchal na ubaguzi wa rangi uliongezeka mnamo 2018 na ushindi wa Jair Bolsonaro katika uchaguzi uliokumbwa na habari potofu.
Wahafidhina wanaona haki za njia mbalimbali za maisha kama tishio kwa kuwepo kwao. Kwa maana hii, mapendekezo yao ya kurudi nyuma ni jibu la moja kwa moja kwa mapambano ya wanawake dhidi ya mfumo dume na aina zote za ukandamizaji wa wanawake.
Hata baada ya kushindwa kwake uchaguzi wa rais wa 2022, mrengo wa kulia umeimarika zaidi katika Bunge la Kitaifa, ambapo watu wenye itikadi kali wamepata wengi katika Baraza la Manaibu na Seneti. Hii imesababisha kufufuliwa kwa mswada unaojulikana kama 'Sheria ya Mtoto Asiyezaliwa', unaolenga kutoa 'utu' kwa kijusi ili kuharamisha uavyaji mimba.
Mambo mengi yanaelezea mwitikio wa kihafidhina nchini Brazili na duniani kote. Kwa mafashisti walio madarakani na katika jamii, unyanyasaji unahalalishwa dhidi ya makundi yanayochukuliwa kuwa 'maadui wa watu', ambayo yanaweza kujumuisha sauti zozote zinazopingana – zile za wanawake, watu weusi, watu wa kiasili na watu wa LGBTQI+. Kwa upande wa wanawake, wanajaribu kututawala tena, kuturudisha nyumbani, tukiwa watiifu kwa amri na hukumu ya wahenga. Udhibiti wa uzazi na miili yetu ni sehemu muhimu ya mkakati huu.
Je, ni nguvu gani za na dhidi ya haki za ngono na uzazi nchini Brazili?
Nguvu kuu dhidi ya haki za ngono na uzazi ni msingi wa kidini, ambao unajiweka kama kielelezo cha udhibiti wa miili ya wanawake na wapinzani wa kijinsia na unawakilishwa kwa nguvu katika Bunge la Kitaifa. Utetezi wa haki hizi uko katika kambi inayoendelea, inayowakilishwa na mrengo wa kushoto wa kisiasa na vuguvugu la wanawake, wanawake na LGBTQI+.
Lakini ni vyema kutambua kwamba hata kwa Bunge la Congress lililozingirwa na makundi ya kupinga haki, watu wengi wana uelewa mdogo wa kuadhibu na wa huruma zaidi wa mapambano ya wanawake na haki za wanawake. A utafiti tuliofanya mwaka wa 2023, kwa ushirikiano na Taasisi ya Uchunguzi wa Jinsia na Siasa na Kituo cha Mafunzo na Maoni ya Umma cha Chuo Kikuu cha Jimbo la Campinas, ilionyesha kuwa asilimia 59 walikuwa dhidi ya uhalifu na uwezekano wa kufungwa kwa wanawake wanaotoa mimba.
Je, ni mahitaji gani makuu ya vuguvugu la watetezi wa haki za wanawake wa Brazili?
Vuguvugu la kutetea haki za wanawake ni la wingi na tofauti, lakini linalofanana ni mapambano ya kukomesha aina zote za ukatili dhidi ya wanawake. CFEMEA inataka kubadilisha ulimwengu kupitia ufeministi wa kupinga ubaguzi wa rangi na kwa kuchukua msimamo dhidi ya tofauti zote za kijinsia na ukandamizaji. Huu ndio msimamo wetu tunapoingia kwenye mazungumzo na jamii na kutoa matakwa ya serikali. Tunadai sera za umma zinazopunguza ukosefu wa usawa kati ya wanaume, wanawake na watu wenye vitambulisho vingine vya jinsia, zinazozingatiwa katika viwango vyao vya makutano ya umri, imani, kabila, utaifa, uwezo wa kimwili na rangi, miongoni mwa mengine.
Suala la msingi ni mgawanyiko wa kazi ya kijinsia na rangi, muundo wenye nguvu unaodumisha na kuzidisha ukosefu wa usawa unaopatikana kwa wanawake. Kwani, kazi ya matunzo wanayoifanya, licha ya kutoonekana na kushushwa thamani na ubepari wa mfumo dume, ni hali ya lazima kwa maisha ya mwanadamu na ujenzi wa maisha bora ya pamoja. Ilani ya Jukwaa la Kupambana na Ubaguzi wa Wanawake kwa Sera ya Kitaifa ya Utunzaji, iliyotiwa saini na vuguvugu na mashirika kadhaa, inathibitisha hitaji la shughuli za kijamii za uzazi kutambuliwa na kushirikiwa na serikali. Hii ina maana kwamba kazi ya matunzo, ambayo kwa sasa haijalipwa na kufanywa katika ngazi ya familia na jumuiya karibu pekee na wanawake, lazima ichukuliwe kwa ufanisi na serikali, kwa sababu huduma ni hitaji la kibinadamu.
Tunadai kwamba serikali zitenge uwekezaji wa umma ili kukabiliana na ukosefu wa usawa wa kijinsia katika maeneo mbalimbali kama vile matunzo, utamaduni, elimu, mazingira, afya, haki, kazi, burudani na ustawi. Ni serikali, si soko, ambayo inaweza na lazima kupambana na ukosefu huo wa usawa.
Nafasi ya kiraia nchini Brazili imekadiriwa 'kuzuiliwa' na Mfuatiliaji wa CIVICUS.
Wasiliana na CFEMEA kupitia yake tovuti au yake Facebook au Instagram ukurasa, na ufuate @cfemea kwenye Twitter.
© Inter Press Service (2024) — Haki Zote ZimehifadhiwaChanzo asili: Inter Press Service
