Dar es Salaam. Uchaguzi wa Serikali za mitaa unaleta fursa ya kipekee kwa wananchi kuchagua viongozi wa karibu watakaowawakilisha katika ngazi za msingi za utawala.
Katika mazingira ya kidemokrasia, ni muhimu kwa kila kundi katika jamii kuwa na uwakilishi wa kutosha katika nafasi hizi.
Makundi maalumu kama wanawake, vijana, watu wenye ulemavu, na jamii za pembezoni mara nyingi yamekuwa yakikosa uwakilishi unaostahili.
Hali hii inahitaji kubadilishwa ili kuhakikisha kwamba sauti zao zinasikika na masilahi yao yanazingatiwa katika maamuzi ya kisera.
Kwa msingi huo, ni muhimu kwa makundi maalumu kugombea nafasi katika uchaguzi wa serikali za mitaa ili kukuza uwakilishi wa usawa na ushirikishwaji wa kila kundi la jamii.
Makundi maalumu yana mchango mkubwa katika jamii, lakini aghalabu yanakabiliwa na changamoto za kipekee zinazoyazuia kushiriki kikamilifu katika mchakato wa kisiasa.
Kwa mfano, wanawake nchini Tanzania bado wanakabiliwa na changamoto za kijinsia na kitamaduni zinazowazuia kuingia kwenye siasa, ingawa wao ni zaidi ya nusu ya idadi ya watu nchini.
Kwa mujibu wa takwimu za mwaka 2022 kutoka Ofisi ya Taifa ya Takwimu (NBS), wanawake wanajumuisha asilimia 50.5 ya idadi ya watu wote.
Aidha, vijana wana jukumu kubwa katika ujenzi wa Taifa, lakini mara nyingi sauti zao hupuuzwa katika maamuzi muhimu yanayoathiri maisha yao.
Takwimu zinaonyesha asilimia 65 ya Watanzania ni vijana wenye umri chini ya miaka 35, kwa mujibu wa sensa ya mwaka 2022.
Hii ina maana kuwa, vijana wanaunda sehemu kubwa ya jamii, hivyo ushirikishwaji wao katika uongozi ni muhimu kwa maendeleo endelevu ya Taifa.
Ushiriki wa makundi maalumu katika uchaguzi wa serikali za mitaa unakuza usawa na haki za kijamii.
Wanawake, kwa mfano, wanaposhiriki katika uongozi, wanasaidia kuleta sera zinazozingatia masuala ya kijinsia, kama vile afya ya uzazi, elimu kwa wasichana, na ulinzi dhidi ya unyanyasaji wa kijinsia.
kadhalika, vijana wanapokuwa kwenye nafasi za uongozi, wanasaidia kuleta mawazo mapya na ubunifu unaoendana na changamoto za kizazi kipya.
Pia, uwakilishi wa watu wenye ulemavu katika uongozi unasaidia kuhakikisha kuwa maslahi yao yanazingatiwa katika maamuzi ya kisera, kama vile upatikanaji wa huduma za afya, elimu, na miundombinu inayowezesha kushiriki kikamilifu katika shughuli za kijamii na kiuchumi.
Pamoja na umuhimu wa makundi maalumu katika uongozi, bado yanakabiliwa na changamoto mbalimbali zinazowazuia kushiriki kikamilifu.
Moja ya changamoto hizo ni ukosefu wa elimu ya kutosha kuhusu haki zao za kisiasa na umuhimu wa kushiriki katika uongozi.
Pia, vikwazo vya kiuchumi na kijamii, kama vile umasikini na mila potofu, vinaendelea kuathiri ushiriki wa makundi haya.
Mathalan, wanawake wengi hukosa nafasi ya kugombea kutokana na changamoto za kifedha, ambapo wanakosa rasilimali za kufadhili kampeni zao.
Hali hii inasababisha kuwa na uwakilishi mdogo wa wanawake katika uongozi wa serikali za mitaa.
Vilevile, vijana mara nyingi hukosa msaada wa kifedha na mtandao wa kisiasa unaowawezesha kushiriki kikamilifu katika mchakato wa uchaguzi.
Mikakati kukuza ushiriki wao
Serikali imechukua hatua kadhaa za kuimarisha ushiriki wa makundi maalumu katika siasa na uongozi.
Hatua hizo ni pamoja na kutenga nafasi maalumu kwa ajili ya wanawake na vijana katika mabaraza ya uongozi, hatua ambayo imechangia kuongeza idadi ya wanawake na vijana katika uongozi wa serikali za mitaa.
Kwa mujibu wa taarifa ya Wizara ya Nchi, Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (Tamisemi), katika uchaguzi wa serikali za mitaa wa mwaka 2019, asilimia 33 ya wagombea walikuwa ni wanawake, huku asilimia 37 wakiwa ni vijana.
Hata hivyo, bado kuna haja ya kuongeza juhudi zaidi ili kuhakikisha makundi yote maalumu yanapata nafasi sawa katika uongozi.
Hii ni pamoja na kuanzisha programu za elimu ya uraia zinazolenga kuelimisha makundi maalumu kuhusu umuhimu wa kushiriki katika uongozi na haki zao za kisiasa.
Vilevile, Serikali na wadau mbalimbali wanapaswa kutoa msaada wa kifedha na kiufundi kwa makundi haya ili kuwawezesha kushiriki kikamilifu katika mchakato wa uchaguzi.
Kama wewe ni sehemu ya makundi hayo maalumu, hakikisha unashiriki katika uchaguzi wa serikali za mitaa ama kwa kuchagua au kuchaguliwa.
Ushiriki wa makundi maalumu katika uchaguzi wa serikali za mitaa ni muhimu sana kwa maendeleo endelevu ya Taifa.
Kwa kupata nafasi ya kugombea na kushiriki katika uongozi, tunajenga jamii yenye uwakilishi wa usawa na yenye kuzingatia masilahi ya kila kundi.
Hivyo basi, ni jukumu la kila mmoja kutoka serikalini, vyama vya siasa, asasi za kiraia hadi jamii kwa ujumla kuhakikisha makundi maalumu yanapata fursa sawa na kushiriki kikamilifu katika uchaguzi wa serikali za mitaa.
Hii itawezesha kujenga Tanzania yenye usawa, haki na maendeleo kwa wote.
Kwa mujibu wa takwimu za hivi karibuni, idadi ya wanawake waliopo kwenye uongozi wa serikali za mitaa nchini Tanzania imeongezeka, ingawa bado kuna changamoto za kufikia usawa wa kijinsia katika uongozi.
Katika uchaguzi wa serikali za mitaa wa mwaka 2019, wanawake walifanikiwa kushinda nafasi za uongozi kwa asilimia 33 ya viti vilivyogombewa.
Hii inaonyesha maendeleo ikilinganishwa na miaka ya nyuma, ingawa bado ni chini ya nusu ya nafasi zote zinazopatikana.
Takwimu hizi zinatoka Tamisemi, ambayo inasimamia uchaguzi na uendeshaji wa serikali za mitaa nchini.
Ili kuongeza idadi ya wanawake kwenye uongozi wa serikali za mitaa, juhudi zaidi zinahitajika, ikiwemo kuwahamasisha kugombea nafasi za uongozi na kuondoa vikwazo vya kijamii na kiuchumi vinavyowazuia kushiriki kikamilifu katika siasa. Katika uchaguzi wa serikali za mitaa nchini Tanzania, hatua zimepigwa kuhakikisha kuwa watu wenye ulemavu wanapata nafasi za kushiriki na kushinda.
Takwimu kutoka kwa vyanzo vya Serikali zinaonyesha kuwa idadi ya watu wenye ulemavu waliojitokeza na kushinda nafasi za uongozi inaongezeka, ikiwa ni matokeo ya juhudi za kujumuisha makundi yote katika michakato ya uchaguzi.
Kwa mujibu wa matokeo ya uchaguzi wa mwaka 2019, zaidi ya watu 300 wenye ulemavu walishinda nafasi mbalimbali za uongozi.
Hii ni sehemu ya jitihada za Serikali na mashirika yasiyo ya kiserikali kuhimiza ushiriki wa watu wenye ulemavu katika siasa na uongozi, ikiwemo kupitia miongozo na sera zinazolenga kuongeza uwakilishi wao.
Mfumo mpya wa usimamizi wa taarifa za watu wenye ulemavu (Persons with Disability Management Information System – PD-MIS) uliozinduliwa mwaka 2023, umekuwa chachu muhimu katika kuboresha utambuzi na usajili wa watu wenye ulemavu katika ngazi za chini.
Kwa mujibu wa NBS, watu wenye ulemavu wanawakilisha takriban asilimia 9.3 ya idadi ya watu Tanzania, sawa na watu milioni 3.3.
Kama una maoni kuhusu habari hii, tuandikie ujumbe kupitia WhatsApp: 0765864917
