Mgogoro nchini Yemen, ambao ulizidi kuwa mbaya zaidi mwaka 2014 baada ya waasi wa Houthi (wanaojulikana rasmi kama Ansar Allah) kuuteka mji mkuu, umekumbwa na mivutano migumu ya kisiasa na kijeshi. Zaidi ya watu milioni 18 – nusu ya idadi ya watu nchini – wanabaki kutegemea misaada ya kibinadamu na ulinzi.
Hans Grundberg, Mjumbe Maalum wa Umoja wa Mataifa kwa Yemen, aliiambia ya Baraza la Usalama kwamba wakati ghasia zikisalia chini ya viwango vya makubaliano ya kabla ya 2022, mapigano katika mikoa kama Hudaydah na Ta'iz yanaendelea kupoteza maisha.
“Nguvu ya sasa ni ukumbusho mkali kwamba tishio la kurejea kwa vita kamili bado liko kila wakati.,” alionya.
Mvutano wa kikanda unaendelea
Picha ya UN/Eskinder Debebe
Mtazamo mpana wa Chemba ya Baraza la Usalama wakati Hans Grundberg (kwenye skrini), Mjumbe Maalum wa Katibu Mkuu wa Yemen, akitoa muhtasari wa mkutano wa Baraza la Usalama kuhusu hali ya Yemen.
Bwana Grundberg alibainisha kuwa mivutano ya kikanda kutokana na vita vya Gaza inaendelea kutatiza zaidi mgogoro wa Yemen.
Mashambulizi ya Houthi dhidi ya meli katika Bahari Nyekundu yameendelea, na kutishia utulivu wa kikanda na usalama wa kimataifa wa baharini. Kwa kujibu Marekani na Uingereza zinaendelea kushambulia malengo ya kijeshi ndani ya Yemen.
“Ninasisitiza wasiwasi wangu juu ya mwelekeo huu unaoendelea na narudia wito wangu kwa wahusika kuweka Yemen mbele na kutanguliza suluhu la mzozo wa Yemen.,” alisema.
Bw. Grundberg aliangazia shabaha ya hivi majuzi ya meli ya mafuta yenye bendera ya Ugiriki MV Sounion na vikosi vya Houthi, ambayo inahatarisha kusababisha umwagikaji mbaya wa mafuta, akionya juu ya maafa ya kimazingira kwa Yemen na eneo zima.
Nia ya kutatua mgogoro
Juhudi za kutatua mgogoro huo zinaendelea, huku Mjumbe Maalum akisisitiza haja ya mazungumzo na ushirikiano endelevu katika safu zote za migogoro.
“Tafuta kutumia uelewa wa Julai 23 (juu ya kushuka kwa uchumi) kama hatua ya kufikia kuondoa siasa kwenye uchumi na kuhamisha vyama kutoka kwa mawazo ya kutolipa pesa hadi kwa ushirikiano,” alisema, akisisitiza umuhimu wa kuendelea kujihusisha.
Pia alizungumzia mashauriano yanayoendelea na jumuiya ya kiraia ya Yemeni, ikiwa ni pamoja na wanawake, vijana, na makundi yaliyo katika hatari, kama sehemu ya msukumo mpana wa mchakato wa amani unaojumuisha.
Kwa kumalizia, Bw. Grundberg alithibitisha “azma yake isiyoyumbayumba” ya kushirikiana na pande zote na kufanya kazi kuelekea amani endelevu na ya kina nchini Yemen.
Hakuna wakati wa kupoteza, kuokoa maisha
Picha ya UN/Eskinder Debebe
Joyce Msuya, Kaimu Naibu Katibu Mkuu wa Masuala ya Kibinadamu, akitoa maelezo kwa kikao cha Baraza la Usalama kuhusu hali ya Yemen.
Pia akitoa taarifa kwa Baraza la Usalama, Joyce Msuya, Kaimu Naibu Katibu Mkuu anayeshughulikia masuala ya kibinadamu. imeangaziwa dhiki kali inayowakabili Wayemeni.
Zaidi ya asilimia 62 ya kaya nchini kote hazina chakula cha kutosha, huku baadhi ya maeneo, kama vile Hudaydah na Ta'iz, yanakabiliwa na viwango vya juu vya utapiamlo, alionya.
“Mwisho wa 2024, zaidi ya watoto 600,000 katika maeneo yanayodhibitiwa na Serikali ya Yemen wanakadiriwa kuwa na utapiamlo wa hali ya juu, na karibu. 118,000 wanakadiriwa kukabiliwa na utapiamlo mkali – ongezeko la asilimia 34 tangu 2023,” alisema.
“Wakati ni muhimu ikiwa tunataka kuzuia maafa.”
Changamoto za majibu
Bi. Msuya pia alionyesha wasiwasi wake mkubwa juu ya kuendelea kuzuiliwa kiholela kwa wafanyakazi wa Umoja wa Mataifa na wafanyakazi wa mashirika yasiyo ya kiserikali (NGOs) na mamlaka ya Houthi, akihimiza kuachiliwa kwao mara moja na kuheshimu sheria za kibinadamu.
Wafanyakazi kumi na watatu wa Umoja wa Mataifa walizuiliwa mwezi Junihuku wengine wanne wakishikiliwa tangu 2021 na 2023, wakikosa mawasiliano na familia zao na mashirika.
Yeye pia alikataa madai ya uwongo dhidi ya Umoja wa Mataifa na mashirika ya misaada na wafanyakazi, kuonya madai hayo yanahatarisha usalama na uendeshaji wa watendaji wa kibinadamu wanaofanya kazi ili kupunguza mateso.
Afisa mkuu wa Umoja wa Mataifa wa kutoa misaada alihitimisha mkutano wake, akisisitiza kwamba jumuiya ya kibinadamu imejitolea kubaki na kutoa misaada nchini Yemen – “kadiri inavyoweza, kwa muda mrefu iwezekanavyo.”
“Ili kufanya hivi, tunahitaji wahusika kuheshimu sheria za kimataifa za kibinadamu – kwa kuwaachilia mara moja wenzetu waliozuiliwakulinda raia na wafanyakazi wa misaada ya kibinadamu, na kuwezesha ufikiaji usiozuiliwa wa kibinadamu.”
