Vikosi vya Wanajeshi wa Sudan (SAF) na Vikosi vya Msaada wa Haraka (RSF), pamoja na wanamgambo washirika, wanaendelea kukiuka sheria za kimataifa za kibinadamu na haki za binadamu, alisema Martha Pobee, Katibu Mkuu Msaidizi wa Afrika katika Idara ya Siasa ya Umoja wa Mataifa. na Masuala ya Ujenzi wa Amani (DPPA), alipokuwa akihutubia Baraza la Usalama.
“Ukiukaji ni pamoja na utekelezaji wa muhtasari, utekaji nyara na kutoweka kwa nguvukuwekwa kizuizini kiholela na bila ya mawasiliano kwa raia na pande zote mbili, na kusababisha wengi kuteswa na ukiukwaji mwingine wa haki za binadamu,” alisema.
Pia alitoa wasiwasi mkubwa juu ya kupungua kwa nafasi ya kiraia, mashambulizi ya kikabila na matamshi ya chuki, na matumizi ya unyanyasaji wa kingono kama silaha ya vita, akitaka hatua za haraka za kusitisha mapigano.
“Ukweli mpya hatari sasa umeibuka baada ya kuongezeka kwa El Fasher na athari mbaya na zisizotabirika.. Inahatarisha kupanuka na kuzama kwa mzozo, mgawanyiko mkubwa zaidi wa kikabila wa jamii ya Sudan na kuyumbisha zaidi eneo hilo,” alionya.
Picha ya Umoja wa Mataifa/Loey Felipe
Msaidizi wa Katibu Mkuu wa Umoja wa Afrika, Martha Pobee akitoa taarifa kwa Baraza la Usalama kuhusu hali ya Sudan.
Hali katika El Fasher
El Fasher, mji mkuu wa jimbo la Darfur Kaskazini na jiji la karibu watu milioni moja, imekuwa kitovu cha Mzozo wa Sudan. Licha ya wito wa mara kwa mara kutoka kwa Baraza la Usalama la kusimamisha mapigano, mashambulizi makali ya makombora na anga yameendelea, na kuharibu hospitali na miundombinu ya raia.
Hali ya kibinadamu huko imezidi kuwa mbaya, huku zaidi ya wakimbizi wa ndani 700,000 wakiwa katika hatari ya haraka. Raia, hasa wanawake na watoto, wanakabiliwa na vitisho vikali huku kukiwa na kuzorota kwa upatikanaji wa huduma za afya na kuenea kwa uhaba wa chakula unaoathiri watu milioni 1.7 katika eneo hilo.
Njaa imetangazwa katika kambi ya Zamzamtovuti inayohudumia takriban watu nusu milioni, viungani mwa El Fasher, na kuna maeneo mengine 13 yaliyotambuliwa katika hatari ya njaa huko Darfur Kaskazini.
Inazidi kuwa mbaya zaidi
Pia akitoa taarifa fupi, Joyce Msuya, Kaimu Naibu Katibu Mkuu wa Masuala ya Kibinadamu, alikumbuka kuwa mwezi Februari, shirika la misaada la Médecins Sans Frontières (MSF) liliripoti kuwa mtoto alikuwa akifa katika kambi ya Zamzam kila baada ya saa mbili.
“Uchunguzi wa hivi punde wa MSF na Wizara ya Afya kati ya tarehe 1 na 5 Septemba unaonyesha hilo hali inazidi kuwa mbaya,” alisema, akibainisha kuwa takriban asilimia 34 ya watoto wana utapiamlo, ikiwa ni pamoja na asilimia 10 wana utapiamlo uliokithiri.
“Hali hiyo inachangiwa na vikwazo karibu visivyopitika katika utoaji wa misaada ya kibinadamu. Tangu Mei, barabara za Zamzam na El Fasher zimeshindwa kufikiwa na mapigano kuzunguka jiji hilo, na hivi karibuni kutokana na uharibifu uliosababishwa na mvua kubwa na mafuriko,” aliongeza.
Picha ya Umoja wa Mataifa/Loey Felipe
Joyce Msuya, Kaimu Naibu Katibu Mkuu wa Masuala ya Kibinadamu akitoa maelezo kwa Baraza la Usalama kuhusu hali ya Sudan.
Hatukati tamaa
Licha ya hali mbaya, juhudi za kibinadamu hazijakoma.
“Hatujakata tamaa,” alisema Bi. Msuya huku akionyesha matumaini kuwa maji ya mafuriko yanapungua, hatimaye vifaa vinaweza kufika El Fasher na maeneo mengine yaliyo katika hatari ya njaa.
Walakini, alisisitiza kuwa kushuka kwa mapigano bado ni muhimu.
“Bila ufikiaji salama, unaotabirika na usambazaji thabiti wa chakula na vifaa vya kibinadamu, tutashuhudia ongezeko kubwa la vifo. – ikiwa ni pamoja na watoto – huko Zamzam na maeneo mengine karibu na El Fasher,” alionya.
Juhudi za Umoja wa Mataifa zinaendelea
Sambamba na juhudi za kibinadamu, Umoja wa Mataifa umekuwa ukijihusisha kikamilifu katika nyanja ya kisiasa ili kusitisha ghasia na kulinda raia kote Sudan.
“Mjumbe Binafsi wa Katibu Mkuu wa Sudan, Ramtane Lamamra, amekuwa akizihusisha moja kwa moja pande zinazopigana,” Bi. Pobee alisema, akiongeza kuwa hii ni pamoja na kushiriki katika mazungumzo ya ukaribu huko Geneva mwezi Julai na kuunga mkono juhudi za upatanishi zinazoongozwa na Umoja wa Mataifa. Mataifa, Saudi Arabia na Uswizi mwezi Agosti, pamoja na kutembelea Bandari ya Sudan pamoja na Naibu Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kuendeleza juhudi hizi.
Zaidi ya hayo, azimio nambari 2736 la Baraza la Usalama (2024) lilitaka mapendekezo zaidi kuhusu ulinzi wa raia, ambayo yanaandaliwa kwa sasa na yatawasilishwa Oktoba.
Bi. Pobee alisisitiza kwamba wakati Serikali ya Sudan inabeba jukumu la msingi la kuwalinda raia, “ni wajibu kwa pande zote zinazopigana kuheshimu na kutekeleza wajibu wao chini ya haki za binadamu za kimataifa na sheria za kibinadamu..”
Akisisitiza kwamba wakati wa mazungumzo ya Geneva, RSF iliwasilisha ahadi za upande mmoja kwa Katibu Mkuu wa kuimarisha ulinzi wa raia, alisisitiza kwamba “RSF lazima itimize ahadi zao wenyewe na kuchukua hatua za kuzitekeleza bila kuchelewa.”
“Makubaliano ya kusitisha mapigano yatakuwa njia moja yenye ufanisi zaidi ya kuimarisha ulinzi wa raia. Hii ni kweli kwa El Fasher na Sudan yote.”
