Dodoma. Wakati mchakato wa uchaguzi wa serikali za mitaa ukiendelea, Rais Samia Suluhu Hassan ametoa kauli yenye taswira ya kutoa elimu kwa mpigakura kuhusu umuhimu wa kuacha kuchaguana kwa undugu au urafiki.
Rais Samia ametoa kauli hiyo akilenga uchaguzi wa serikali za mitaa utakaofanyika Novemba 27, 2024 kwenye vijiji 12,333, mitaa 4,269 na vitongoji 64,274 kuchagua wenyeviti na wajumbe.
“Twende tukaangalie nani anafaa wapi, siyo kwenda kupelekanapelekana mambo ya uwifi na ushemeji, twende tukawapeleke wale wanaofaa,” amesema Rais Samia akielimisha wana-CCM umuhimu wa kuchagua wagombea wanaofaa kwenye uchaguzi.
Rais Samia ameitoa kauli hiyo kwenye kikao maalumu cha jumuiya ya CCM ya Umoja wa Wanawake Tanzania (UWT) Taifa, kilichofanyika wilayani Songea, Mkoa wa Ruvuma, akihimiza umuhimu wa kuteua wagombea wanaofaa.
Kwa kusisitiza hilo, Rais Samia alisema; “Nasisitiza safu itakayokivusha CCM na si safu itakayowavusha watu. Mkiweka safu ya kuvusha watu, mwisho wa uchaguzi hazitakuwa na kazi, ndiyo maana tulirudishwa nyuma sana huko nyuma.”
Elimu kwenye kauli ya Rais Samia
Uchaguzi huo ndio utachagua viongozi wa ngazi ya nchini kwa wananchi, na kwamba ni muhimu mtu anapofanya uamuzi wa kuchagua kiongozi kwenye sanduku la kura, achague anayefaa na si kwa misingi ya undugu, urafiki au misingi ya dini na ukabila.
Uchaguzi wa viongozi kwa misingi ya ndugu, rafiki, kabila, dini, au ujirani katika uchaguzi wa serikali za mitaa unaweza kuleta matatizo mengi kwa maendeleo ya jamii na usimamizi bora wa rasilimali za umma.
Kuangazia misingi hii ya kibinafsi au kijamii, badala ya sifa za uongozi na uwezo wa mgombea husababisha matatizo mbalimbali kwa wananchi na mfumo wa utawala.
Kwanza, kuchagua kiongozi kwa misingi ya ukabila, urafiki au dini huongeza uwezekano wa kuibuka kwa siasa za ubaguzi na mgawanyiko katika jamii.
Kiongozi anayechaguliwa kwa misingi ya ushirika wa kijamii, badala ya uwezo wake anajikuta akifanya kazi kwa kuzingatia masilahi ya kundi fulani au wale alio nao karibu zaidi, badala ya kuzingatia mahitaji ya watu wote bila ubaguzi.
Hii husababisha kukosekana kwa usawa katika ugawaji wa rasilimali za umma na huduma, hali inayoweza kuibua malalamiko, chuki, na mgawanyiko wa kijamii.
Pili, kuchagua viongozi kwa misingi ya undugu au urafiki huchochea ufisadi.
Viongozi wanaochaguliwa kwa njia hii wanaweza kushindwa kuwajibika ipasavyo kwa wananchi, kwani wanajua hawakuchaguliwa kwa uwezo wao, bali kwa uhusiano wao binafsi.
Hali hii inaweza kuwawezesha kutumia nafasi zao vibaya kwa manufaa yao binafsi au ya familia zao, hivyo kusababisha kuongezeka kwa rushwa, ubadhirifu wa mali za umma, na matumizi mabaya ya madaraka. Matokeo yake ni kushuka kwa ufanisi wa utekelezaji wa miradi ya maendeleo na ubora wa huduma kwa wananchi.
Pia, kuchagua kwa misingi ya kabila au dini kunadhoofisha demokrasia.
Uongozi bora unapaswa kuwa wa kuchaguliwa kwa misingi ya sera, uadilifu, na uwezo wa kiongozi kusimamia vyema mali za umma na kuleta maendeleo ya kweli kwa jamii.
Kuchagua kwa misingi ya kibaguzi kunadhoofisha misingi hii na kuifanya demokrasia ishindwe kutoa viongozi bora.
Viongozi waliochaguliwa kwa njia hizi wanaweza kuwa na tabia ya kuendesha serikali za mitaa kwa upendeleo na ubaguzi, wakitoa huduma bora kwa jamii zao wenyewe na kuwaacha wengine wakiwa na upungufu wa huduma muhimu.
Pia, kuchagua kiongozi kwa sababu ya ukaribu wa kifamilia au urafiki huleta changamoto za usimamizi mbovu wa rasilimali na miradi ya maendeleo.
Mtu anayechaguliwa si kwa uwezo au maarifa bali kwa ukaribu wa kijamii, anaweza kukosa ujuzi wa kusimamia miradi ya maendeleo au kuendeleza mipango ya kuboresha hali za watu.
Hii inaweza kusababisha kushindwa kwa miradi ya maendeleo, ucheleweshaji wa huduma za kijamii kama vile elimu, afya, maji, na miundombinu, na hatimaye kuathiri ustawi wa wananchi.
Pia, kuchagua viongozi kwa misingi ya ukaribu au undugu, kunaweza kuleta matatizo makubwa katika ujenzi wa umoja wa kitaifa.
Jamii yenye viongozi wanaochaguliwa kwa misingi ya ukabila, dini au undugu huanza kupoteza mshikamano wa kijamii.
Matokeo yake ni kuibuka kwa migawanyiko ya kijamii, ambayo inaweza kuendelea kukua na kuathiri amani na ushirikiano ndani ya jamii hizo.
Katika hali mbaya zaidi, migawanyiko hiyo inaweza kusababisha vurugu, mapigano ya kijamii, na kuongezeka kwa uhasama kati ya makundi tofauti ya kijamii, kabila, au kidini.
Vilevile, kuchagua kwa misingi ya kijamii au undugu kunadhoofisha uwajibikaji wa kiongozi kwa wapigakura.
Kiongozi anayejua alichaguliwa kwa misingi ya undugu au urafiki, anaweza kujihisi kuwa na uhakika wa kushinda bila kujali utendaji wake.
Hali hii inamfanya kiongozi kushindwa kuwajibika ipasavyo kwa wapigakura wake, na matokeo yake ni kupungua kwa ubora wa huduma zinazotolewa na serikali za mitaa.
Wananchi wataishia kupata viongozi wasiojali maendeleo yao, na hali inayoweza kudhoofisha ustawi wa kijamii na kiuchumi wa eneo husika.
Zaidi ya hayo, kuna uwezekano mkubwa wa kukosekana kwa uwazi na ushirikishwaji wa wananchi katika maamuzi ya kiserikali.
Viongozi wanaochaguliwa kwa misingi ya kabila, undugu au urafiki mara nyingi hawako tayari kushirikisha makundi yote ya kijamii katika mchakato wa kufanya maamuzi.
Badala yake, wanaweza kujifungia katika vikundi vidogo vya ndugu, marafiki au watu wa kabila moja, ili kufanya uamuzi ambao hauzingatii mahitaji ya jamii nzima.
Hii husababisha wananchi wengi kukosa sauti katika uamuzi wa masuala yanayohusu maendeleo yao, hali inayoongeza hisia za kutengwa na kuchangia katika migogoro ya kijamii.
Mbali na hayo, kuchagua kiongozi kwa misingi ya ujirani au undugu kunadhoofisha uchumi wa eneo husika.
Kiongozi asiyekuwa na uwezo wa kiutendaji kutokana na kuchaguliwa kwa misingi ya kijamii anaweza kushindwa kuhamasisha uwekezaji wa maendeleo au kuvutia rasilimali kwa ajili ya miradi ya kiuchumi.
Hali hii inaweza kusababisha uchumi wa eneo hilo kushuka, kupungua kwa fursa za ajira, na kuongezeka kwa umaskini. Katika hali kama hiyo, wananchi wataendelea kukosa maendeleo ya kiuchumi na kijamii, na kusababisha kuongezeka kwa matatizo kama ukosefu wa huduma bora za afya, elimu na maji safi.
Aidha, kuchagua kiongozi kwa misingi ya dini au kabila kunadhoofisha utawala wa sheria.
Viongozi wanaochaguliwa kwa misingi ya kibaguzi mara nyingi wana tabia ya kupendelea watu wao wa karibu hata pale wanapokiuka sheria.
Hii inasababisha kutokuwepo kwa uwajibikaji wa kweli, kwani watu wenye uhusiano wa karibu na viongozi wanaweza kukwepa adhabu kwa makosa wanayoyafanya, hali inayosababisha ukosefu wa haki kwa wananchi wengine.
Matokeo yake ni kuongezeka kwa vitendo vya uhalifu na uvunjifu wa sheria, hali inayoweza kuathiri amani na utulivu wa kijamii.
Pia, kuchagua viongozi kwa misingi ya ukabila, urafiki au dini kunapunguza fursa za kupata viongozi bora na wenye uwezo wa kuleta mabadiliko chanya katika jamii.
Wakati viongozi wanapochaguliwa kwa misingi ya kibaguzi, inakuwa vigumu kwa wagombea wenye sifa na uwezo wa kweli kupata nafasi za kuongoza.
Hii inafanya nchi au eneo husika kupoteza vipaji na uongozi bora ambao ungeweza kuleta maendeleo ya haraka na ya kudumu kwa jamii nzima.
Jamii inayozuia watu wenye uwezo kupata nafasi za uongozi kutokana na misingi ya ubaguzi inaishia kukosa maendeleo ya kijamii na kiuchumi ambayo yangetokana na uongozi bora na wenye maono.
