UMOJA WA MATAIFA, Nov 01 (IPS) – Umoja wa Mataifa unaendelea kudhoofika—na unabakia kutokuwa na uwezo wa kisiasa katikati ya migogoro miwili inayoendelea—huku Urusi na Israel zikiendelea kukaidi chombo hicho cha dunia.
Mauaji ya raia na uharibifu wa miji hususan na Israel ni mbaya na yanaendelea licha ya onyo la mara kwa mara kutoka kwa Umoja wa Mataifa, mashirika yake ya kibinadamu, Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu (ICC), wataalamu wa haki za binadamu wa Umoja wa Mataifa na Baraza la Usalama.
Ambayo inazua swali: je, Umoja wa Mataifa umepita manufaa yake –hata ilipoadhimisha kumbukumbu ya miaka 79 katika Siku ya Umoja wa Mataifa ya kila mwaka mnamo Oktoba 24?
Umoja wa Mataifa, ambao umeshindwa kusaidia kutatua baadhi ya vita vya wenyewe kwa wenyewe vinavyoendelea na vya muda mrefu na migogoro ya kijeshi duniani – ikiwa ni pamoja na Palestina, Afghanistan, Yemen, Sahara Magharibi, Myanmar, Syria, na hivi karibuni zaidi, Ukraine – ulipingwa na Rais wa Ukraine Volodymyr Zelenskyy. wakati wa hotuba yake kwa Baraza la Usalama Aprili iliyopita.
Na kwa kufaa aliuliza: “Iko wapi amani ambayo Umoja wa Mataifa uliundwa ili kuhakikisha? Na uko wapi usalama ambao Baraza la Usalama lilipaswa kuhakikisha?
Miito ya mara kwa mara ya Marekani ya kusitishwa kwa mapigano na Israel imeangukia masikio—hata huku ukiukwaji wa Mkataba wa Umoja wa Mataifa ukiendelea na shutuma za uhalifu wa kivita na mauaji ya kimbari huko Gaza tangu Oktoba 7 mwaka jana.
Akizungumza kwa sharti la kutokutajwa jina, mwanadiplomasia wa Asia, alikuwa na lengo sahihi, alipoiambia IPS nchi ambazo zinakiuka katiba ya Umoja wa Mataifa na kufanya uhalifu wa kivita ni “mataifa wakorofi” na wanapaswa kufukuzwa nje ya chombo hicho cha dunia.
Lakini hilo halitawahi kutokea kwa Baraza la Usalama lililopewa mamlaka ya kura za turufu.
Sarah Leah Whitson, Mkurugenzi Mtendaji, Demokrasia kwa Ulimwengu wa Kiarabu Sasa (DAWN) aliiambia IPS Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa limekuwa kikwazo kikuu cha amani na usalama duniani, na kuzuia badala ya kusaidia juhudi za kumaliza migogoro duniani kote.
Marekani na Urusi zimetumia uwezo wao wa kura ya turufu kuhakikisha vita wanazounga mkono, iwe migogoro ya Urusi nchini Ukraine na Syria, au Marekani iliunga mkono vita huko Gaza, Lebanon na Yemen, vinaendelea.
Bila kumaliza nguvu ya kura ya turufu ya mataifa haya mawili yenye nguvu duniani ambayo yanazusha mizozo mibaya zaidi duniani, Umoja wa Mataifa utaendelea kuwa taasisi isiyo na meno na isiyo na sifa, Whitson alitangaza.
Dk Ramzy Baroud, mwandishi wa habari na Mhariri wa The Palestine Chronicle, aliiambia IPS swali la kama Umoja wa Mataifa umepita manufaa yake au la, linategemea jinsi tunavyochagua kuelewa uundwaji wa awali na madhumuni ya awali ya shirika.
“Ikiwa tunaamini, na wengi wanaamini kwamba Umoja wa Mataifa uliundwa ili kulinda maslahi ya wale walioibuka washindi kufuatia uharibifu wa WWII, basi, kwa kiasi kikubwa imefanikiwa katika kazi yake.”
Kwa hakika, Umoja wa Mataifa, hasa tawi lake la utendaji, Baraza la Usalama, limeakisi zaidi mizani ya mamlaka ya kimataifa, ambayo, hadi hivi majuzi, ilipewa jina la kupendelea Marekani na washirika wake wa magharibi, alisema.
Ingawa hii inabadilika kwa kiasi fulani, alidokeza, Marekani inaendelea kuthibitisha kwamba bado inaweza kuwa kikwazo kikubwa kabla ya kuruhusu taasisi hiyo kutumikia hata jukumu la kawaida katika kuweka sheria za kimataifa na za kibinadamu kwa wahusika wenye hatia, kama vile Israeli.
“Hata hivyo, ikiwa tunakubali dhana potofu kwamba Umoja wa Mataifa ulikuwepo kama mdhamini wa amani duniani kupitia uzalishaji na utekelezaji wa sheria za kimataifa, basi hakuna shaka kuwa imeshindwa vibaya”, alitangaza.
Akijibu swali kwenye mkutano na waandishi wa habari mapema Oktoba, Msemaji wa Umoja wa Mataifa Stephane Dujarric alisema: “Sawa, watu wanapozungumza kuhusu kushindwa kwa Umoja wa Mataifa, swali langu kwako ni je, unazungumzia Umoja wa Mataifa upi?”
“Unazungumzia kutoweza kwa Baraza la Usalama kukusanyika pamoja katika masuala muhimu? Unazungumzia nchi Wanachama kutoheshimu na kutotekeleza maazimio? Unazungumzia nchi Wanachama kutozingatia maamuzi ya Mahakama ya Kimataifa ya Haki, ambayo kila Nchi Mwanachama imejiandikisha?”
Na unamzungumzia Katibu Mkuu kuhisi kwamba unadhani hafanyi vya kutosha au wafadhili wake hawafanyi vya kutosha? Kwa hivyo, nadhani aina hizo za maswali ni halali sana, lakini nadhani mtu lazima achunguze ni sehemu gani ya shirika unayozungumza,” Dujarric alisema.
Katika ukingo wa Mkutano wa BRICS huko Kazan mnamo Oktoba 24, Katibu Mkuu Antonio Guterres alikutana na Vladimir Putin, Rais wa Shirikisho la Urusi na kusisitiza msimamo wake kwamba uvamizi wa Urusi dhidi ya Ukraine “ni ukiukaji wa Mkataba wa Umoja wa Mataifa na sheria za kimataifa. .”
Lakini jibu la Urusi lilienda bila kutangazwa—hata ukiukaji ukiendelea.
Akijibu swali katika mkutano na waandishi wa habari nchini Colombia tarehe 29 Oktoba, Guterres alisema: “Tunahitaji amani kati yetu. Ndiyo sababu nimekuwa nikiuliza, kwa mujibu wa Mkataba, kwa kuzingatia sheria za kimataifa, na kwa kuzingatia maazimio ya Baraza Kuu.”
“Ndio maana tumekuwa tukiomba kusitishwa mara moja kwa mapigano huko Gaza, kuwaachilia mateka wote na msaada mkubwa wa kibinadamu huko Gaza. Ndio maana tumekuwa tukiomba amani ya Lebanon na amani inayoheshimu mamlaka ya Lebanon na uadilifu wa ardhi ya Lebanon na kutengeneza njia. kwa suluhisho la kisiasa”.
“Ndio maana tumekuwa tukiomba amani nchini Sudan, ambako kuna janga kubwa,” Guterres alisema.
Labda hizi ni rufaa ambazo zitaendelea kubaki bila majibu.
Akifafanua zaidi, Dk Baroud aliiambia IPS kinachokasirisha zaidi ni kwamba pamoja na kushindwa kwake dhahiri, Umoja wa Mataifa unaendelea kana kwamba unatimiza lengo lingine lolote kando na kuakisi kukosekana kwa usawa wa madaraka duniani kote, na kama jukwaa la utangazaji. Marekani, Israel na wengine, wanaokiuka sheria za kimataifa bila kuadhibiwa kabisa.
Umoja wa Mataifa uliundwa kufuatia ukatili wa WWII. Sasa, haina maana kabisa katika kutoweza kukomesha ukatili kama huo huko Gaza, Ukingo wa Magharibi na Lebanon. Hakuna maadili, achilia mbali uhalalishaji wa kimantiki wa kwa nini UN katika hali yake ya sasa inapaswa kuendelea kuwepo, alisema.
Sasa kwa vile Global South hatimaye inainuka na mipango yake ya kisiasa, kiuchumi na kisheria, ni wakati muafaka kwa vyombo hivi vipya ama kutoa mbadala kamili kwa Umoja wa Mataifa au kushinikiza mageuzi makubwa na yasiyoweza kutenduliwa katika shirika lisilo na ufanisi kwa sasa, alisema Dk. Baroud, Mtafiti Mwandamizi asiye mkazi katika Kituo cha Uislamu na Masuala ya Kimataifa (CIGA). www.ramzybaroud.net
Alon Ben-Meir, profesa mstaafu wa uhusiano wa kimataifa, hivi karibuni katika Kituo cha Masuala ya Kimataifa katika Chuo Kikuu cha New York (NYU), alieleza kuwa muundo wa Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa, hasa mamlaka ya kura ya turufu inashikilia. na wanachama wake watano wa kudumu, mara nyingi husababisha kutochukua hatua.
Mamlaka hii inaruhusu mojawapo ya nchi hizi kuzuia maazimio, hata kama kuna uungwaji mkono mkubwa wa kimataifa. Hii imesababisha mkwamo katika masuala muhimu kama vile Vita vya wenyewe kwa wenyewe vya Syria, Vita vya Ukraine, na mzozo wa Israel na Palestina, alisema.
“Mauaji ya raia na uharibifu wa miji na miji, haswa na Israeli na Urusi, ni mbaya na yanaendelea bila kizuizi hata kupitia UN na mashirika yake ya kibinadamu.”
Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu na wataalam wa haki za binadamu wa Umoja wa Mataifa wametoa wito mara kadhaa kwa Baraza la Usalama kuchukua hatua. Katika visa hivi, uhusiano wa kihasama wa Marekani na Urusi uliwazuia kufikia suluhu za kupunguza mizozo hii, alidokeza.
Ingawa kuna makubaliano mapana juu ya haja ya kufanya mageuzi ya UNSC, kufikia hilo linahusisha majaribio ya mandhari ya kijiografia ya kisiasa yenye sura nyingi na kusawazisha maslahi mbalimbali ya kitaifa.
Hiyo ilisema, mabadiliko ya nyongeza, haswa yale ambayo hayahitaji marekebisho rasmi ya katiba ya Umoja wa Mataifa, yanaweza kutoa njia inayowezekana, alisema Dk Ben-Meir, ambaye amefundisha kozi za mazungumzo ya kimataifa na masomo ya Mashariki ya Kati.
“Ikiwa UNSC haitapitisha baadhi ya mageuzi haya, Umoja wa Mataifa utatumia muda mrefu zaidi manufaa yake, hasa katika eneo la utatuzi wa migogoro, ambapo kifo na uharibifu wa kila siku wa kutisha duniani kote unathibitisha kushindwa kwake,” alitangaza.
Wakati huo huo, kupungua kwa jukumu la Umoja wa Mataifa katika siasa za kijiografia, hata hivyo, kumefidiwa, na utendaji wake thabiti kama shirika kubwa la misaada ya kibinadamu.
Juhudi hizi zinaongozwa na mashirika mengi ya Umoja wa Mataifa kama vile Mpango wa Chakula Duniani (WFP), Shirika la Afya Duniani (WHO), Mfuko wa Umoja wa Mataifa wa kuhudumia watoto UNICEF, Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Umoja wa Mataifa wa Kuhudumia Wakimbizi (UNHCR), Shirika la Umoja wa Mataifa la Idadi ya Watu. UNFPA), Shirika la Chakula na Kilimo (FAO), Shirika la Kimataifa la Uhamiaji (IOM) na Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya Kuratibu Masuala ya Kibinadamu (OCHA), miongoni mwa mengine.
Mashirika hayo ambayo yameokoa maisha ya mamilioni ya watu, yanaendelea kutoa chakula, matibabu na malazi kwa wale waliokwama katika nchi zilizokumbwa na vita, hasa katika bara la Asia, Afrika na Mashariki ya Kati, huku yakifuata kwa karibu nyayo za mashirika ya kimataifa ya kutoa misaada. ikiwa ni pamoja na Madaktari Wasio na Mipaka, Save the Children, Kamati ya Kimataifa ya Msalaba Mwekundu (ICRC), CARE International, Action Against Hunger, World Vision na Relief Without Borders, miongoni mwa mengine.
Ripoti ya Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya IPS
Fuata @IPSNewsUNBureau
Fuata IPS News UN Bureau kwenye Instagram
© Inter Press Service (2024) — Haki Zote ZimehifadhiwaChanzo asili: Inter Press Service
