DAKAR, Senegal, Desemba 16 (IPS) – Kutoka kuongezeka kwa wadudu na magonjwa hadi kupungua kwa mavuno ya mazao na hali mbaya ya hewa, athari mbaya za mabadiliko ya hali ya hewa katika kilimo barani Afrika haziwezi kupitiwa uzito.
Matukio ya hali ya hewa yataleta vizuizi vikubwa vya barabara kwa idadi ya watu inayokua kwa kasi barani, haswa ikiwa halijoto ya kimataifa itasalia katika mwelekeo wao wa kupanda juu. Kwa hivyo, hatua za haraka na madhubuti zinahitajika ili kupunguza matishio haya kwa usalama wa chakula na maisha.
Licha ya kuongezeka kwa mikazo katika mifumo ya kilimo ya Afrika, uchumi wa kibayolojia unatoa fursa za kuboresha usalama wa chakula, kukabiliana na mabadiliko ya hali ya hewa, na kusaidia malengo ya maendeleo. Suluhu liko katika kutumia rasilimali asilia za Afrika kwa njia endelevu.
Ingawa bara liko katika hatari kubwa ya mabadiliko ya hali ya hewa, bioanuwai yake tajiri inatoa fursa zinazoonekana kushughulikia changamoto nyingi kwa wakati mmoja. Mpya ushahidi inaonyesha kuwa Afrika inaweza kutumia mbinu pana zaidi na ya kimfumo zaidi kushughulikia athari za mabadiliko ya hali ya hewa kwenye mifumo ya chakula cha kilimo na zaidi kupitia uchumi wake wa kibayolojia.
Inayo sifa ya uzalishaji endelevu na matumizi ya rasilimali za kibaolojia kuunda bidhaa, michakato na huduma za ubunifu kwa sekta zote za kiuchumi, bioeconomy inahusisha matumizi ya maarifa ya kisayansi kuongeza thamani ya kijamii na kiuchumi kwa rasilimali za kibiolojia kwa njia endelevu ya kimazingira.
Mitindo na Matarajio ya Mwaka ya ReSAKSS ya hivi punde zaidi Ripoti (ATOR) inatoa hoja ya kubadilisha ajenda mbili muhimu za mabadiliko ya hali ya hewa na uchumi wa kibayolojia kuelekea kujenga mifumo thabiti ya chakula cha kilimo barani Afrika. Kutumia utajiri wa kiikolojia wa Afrika na kuwekeza katika uchumi wa kibayolojia wa bara kunaweza kutoa manufaa mengi ya maendeleo katika sekta mbalimbali huku kukichangia kuhimili hali ya hewa, kilimo endelevu na ukuaji wa uchumi.
Sayansi na teknolojia hutoa njia inayofaa kwa maendeleo ya suluhisho la uchumi wa kibayolojia. Nchi za Kiafrika zitafaidika kwa kuanzisha mifumo thabiti ya sayansi, utafiti na teknolojia ili kuongeza fursa zinazotolewa na uchumi wa kibayolojia. Mipango ya utafiti ya kutengeneza zana zinazostahimili hali ya hewa kwa wakulima inaweza kusaidia sana katika kulinda usalama wa chakula na maisha kutokana na majanga ya hali ya hewa.
Mfano wa mafanikio ni tengeneza upya ya mfumo wa utafiti wa Uganda kupitia mpango wa Taifa wa Huduma za Ushauri wa Kilimo. Mpango huu ulilenga katika kujenga upya uhusiano katika mnyororo wa thamani wa mfumo wa mazao ya kilimo nchini, kuanzia ngazi ya mashamba hadi kwa wakuu wa mikoa, waratibu wa wilaya, na makampuni ya kibinafsi au ya nusu binafsi ya kutoa huduma.
Kupitia mbinu hii, wakulima walifafanua mahitaji na mahitaji yao ya utafiti na uvumbuzi yalishughulikiwa kupitia mtandao wa uratibu wa kitaifa pamoja na sekta ya kibinafsi. Hii imeboresha upatikanaji na ubora wa huduma za ushauri zinazotolewa kwa wakulima na kuhimiza kupitishwa na matumizi ya teknolojia na mbinu za kisasa za uzalishaji.
Zaidi ya hayo, bioeconomy ya Afrika inaweza kutengeneza ajira vijijini na karibu na kilimo kwa idadi ya vijana huku ikiwezesha mseto wa kiuchumi na ukuaji. Kutumia uwezo mkubwa wa Afrika ambao haujatumiwa kutafungua viwanda vipya na minyororo ya thamani ambayo inaweza kuchochea uundaji wa ajira na maisha katika bara zima, hasa kwa vijana wa vijijini na makundi mengine yaliyotengwa.
Inatokea ubunifu kama vile ubadilishaji wa taka za kibaolojia kwa kutumia nzi wa askari weusi (BSF), na minyoo wamefungua masoko mapya, na hivyo basi, nafasi mpya za kazi. Wakati huo huo, suluhu hizi za mviringo hunufaisha mifumo ya ikolojia ya asili, na kusaidia hali bora kwa mifumo ya uzalishaji wa mazao na mifugo.
Biashara ya ndani na ya kuvuka mipaka pia ina jukumu muhimu katika kuwezesha ukuaji wa uchumi kupitia bioeconomy. Kuongezeka kwa mahitaji ya chakula kunaweza kuchochea utaalam na uimarishaji wa sekta ya chakula cha kilimo na uchumi wa kibayolojia, hatimaye kuchochea uzalishaji, usambazaji na ongezeko la mapato. Zana za sera zilizopo kama vile AfCFTA inaweza kupunguza vizuizi vya biashara katika uchumi wa kibayolojia wa bara na kutoa matokeo bora ya kiuchumi.
Hivi karibuni utafiti inabishana kuhusu uchumi duara unaozingatia lishe ambao unaweza kupitishwa ili kuendesha usalama wa chakula na matokeo ya lishe wakati wa kushughulikia udhibiti wa taka. Kwa mfano, kubadilisha taka ya mimea kuwa vermicompost, mbolea ya mimea, na dawa za kuua wadudu kunaweza kupunguza gharama na mizigo ya kimazingira ya kemikali za sanisi huku kwa wakati mmoja kuboresha uzalishaji wa kilimo na upatikanaji wa chakula.
Kuimarisha mazingira ya sayansi ya viumbe katika sekta zote ni muhimu. Chini ya Nguzo ya Kilimo na Chakula cha Juu, ya Afrika Kusini Baraza la Utafiti wa Kisayansi na Viwanda (CSIR) linalenga kuongeza pato la vyakula vya thamani ya juu, vipodozi, lishe bora na bidhaa za kitamaduni za Kiafrika. Kituo cha Maendeleo ya Sekta ya Uzalishaji wa Viumbe (BIDC) kimeendeleza zaidi ya bidhaa 100 za kibayolojia katika vipodozi, lishe na teknolojia ya kibayolojia. Hadithi kuu ya mafanikio kutoka kwa utafiti huu wa kifani ni Dawa ya VIDA, ambayo inazalisha bidhaa za chakula bora zinazopatikana na nafuu kutoka kwa mbuyu na mahindi.
Kufuatia COP29, kuelekeza fedha zaidi za hali ya hewa kuelekea uchumi wa kibayolojia barani Afrika ni muhimu. Kuongeza uwekezaji katika ubunifu miundo ya ufadhili kama vile fedha iliyochanganyika – ambayo huongeza mtaji wa masharti nafuu kutoka kwa vyanzo vya umma na vya uhisani ili kupunguza hatari ya uwekezaji wa kibinafsi – inaweza kusaidia malengo ya hali ya hewa katika mifumo ya kilimo ya Afrika.
Kuna msukumo wa kisiasa wa mabadiliko ya hali ya hewa barani Afrika na ajenda za uchumi wa kibayolojia. Afŕika Kusini ilikuwa nchi ya kwanza baŕani Afŕika kuandaa mkakati mahususi wa uchumi wa viumbe mwaka 2013, ikifuatwa na Namibia, ambayo ilichapisha mkakati wake wa kitaifa wa uchumi wa kibayolojia mwaka 2024. Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) ni kambi ya kwanza ya kiuchumi ya kikanda kuendeleza kanda iliyojitolea. mkakati wa bioeconomy mwaka 2022.
Mabadiliko ya kimataifa kuelekea uendelevu na uchumi wa kijani yanatoa fursa mpya kwa Afrika kujiweka kama a kiongozi katika bioeconomy. Hatua ya kisera ya kukumbatia uchumi wa kibayolojia wa Kiafrika itahusisha uwezo wa kupeleka afua zilizowekwa maalum na zenye muktadha ili kukabiliana na mabadiliko ya hali ya hewa, upotevu wa bayoanuwai, na ukosefu wa usalama wa chakula huku tukiendeleza ukuaji endelevu.
Kuongezeka kwa uwekezaji katika uthabiti wa Afrika na ajenda za ukuaji wa kijani kutoka kwa viongozi wa bara, sekta za kibinafsi, na washikadau wengine ni hatua za kwanza za kufikia uwezo huu. Ahadi ya uchumi thabiti wa kibayolojia inatoa ukuaji na njia ya maendeleo inayowezekana ambayo inaweza kuchangia kupunguza uzalishaji wa kaboni, uhifadhi bora wa bioanuwai, na matarajio makubwa zaidi ya kazi nzuri na maisha.
Dk Ousmane BadianeMwenyekiti Mtendaji, AKADEMIYA2063
Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya IPS
Fuata @IPSNewsUNBureau
Fuata IPS News UN Bureau kwenye Instagram
© Inter Press Service (2024) — Haki Zote ZimehifadhiwaChanzo asili: Inter Press Service
