Jan 02 (IPS) – CIVICUS inajadili changamoto ambazo jumuiya za kiraia za Palestina zinakabiliana nazo katika kupinga ukandamizaji wa kidijitali na kutetea haki na mwanasheria na mtafiti wa Kipalestina Dima Samaro.
Kama mkurugenzi wa Skyline International kwa Haki za BinadamuDima inatetea uhuru wa kidijitali na haki za binadamu katika Mashariki ya Kati na Afrika Kaskazini (MENA). Yeye ni mjumbe wa bodi ya Ubunifu kwa MabadilikoMENA Hub, na Ufuatiliaji katika Mtandao wa Wengi Dunianina wanaojitolea na Njia za Ustahimilivuambayo husaidia mashirika ya kiraia ya Palestina (CSOs) kurejesha simulizi huku kukiwa na jitihada za Israel za kuendesha maoni ya umma, kuzuia ufadhili na kuzuia nafasi za raia.
Je, majukwaa ya kidijitali yanaathiri vipi simulizi kuhusu Palestina?
Majukwaa ya kidijitali yamekuwa ufunguo wa kuunda masimulizi kuhusu Palestina, mara nyingi yakikuza simulizi ya Israeli huku yakinyamazisha sauti za Wapalestina kwa utaratibu. Mifumo kama vile Meta, TikTok na X, ambayo zamani ilikuwa Twitter, mara kwa mara huondoa maudhui ya Palestina chini ya 'ukiukaji wa sera' usio wazi. Hili limeongezeka tangu Oktoba 2023, na Kitengo cha Mtandao cha Israeli kutoa Maombi 9,500 ya kuondolewaasilimia 94 ambayo iliidhinishwa. Vitendo hivi vimesababisha kuondolewa kwa machapisho, marufuku kivuli – aina ya udhibiti ambayo inazuia kuonekana kwa maudhui ya Wapalestina bila taarifa ya mtumiaji – na kusimamishwa kwa akaunti, na imeenea hadi udhibiti wa alama za reli kama #FreePalestine.
Upendeleo wa algorithmic unaweka pembeni zaidi masimulizi ya Wapalestina. Kwa mfano, Instagram mara moja imetafsiriwa vibaya msemo wa Kiarabu 'alhamdulillah' – sifa ziwe kwa Mungu – karibu na bendera ya Palestina kama 'magaidi wanaopigania uhuru wao'. Kwenye WhatsApp, picha zinazozalishwa na AI taswira matukio ya kijeshi kama vielelezo vya 'Wapalestina' lakini katuni nzuri kwa maneno kama vile 'mvulana wa Israel' au 'jeshi la Israel'. Wakati matukio haya ni mara nyingi kufukuzwa kazi kama makosa ya kiufundi, yanaonyesha upendeleo wa kimfumo.
Sera kama vile Mfumo wa Mashirika Hatari ya Meta na Mfumo wa Watu Binafsi huathiriwa sana na majina ya ugaidi wa Marekani na kukandamiza mijadala ya Wapalestina kwa kukataza maneno ya 'sifa' au 'kuunga mkono' harakati kuu za kisiasa. Wakati huo huo, hotuba ya chuki kuwalenga Wapalestina – ikiwa ni pamoja na machapisho ya kusherehekea ghasia au wito wa uharibifu wa Gaza – mara nyingi huwa hayadhibitiwi. Ingawa matangazo yanayochochea ghasia dhidi ya Wapalestina yanaruhusiwa, matumizi ya maneno kama 'Mzayuni' yametiwa alama kama matamshi ya chuki. Kiwango hiki cha undumakuwili hunyamazisha sauti za Wapalestina huku kikiwezesha propaganda zinazohalalisha adhabu ya pamoja na kukinga ukatili dhidi ya uchunguzi.
Ushirikiano wa jukwaa huenda zaidi ya udhibiti. Mnamo Aprili, +972 Magazine taarifa kwamba WhatsApp, ambayo ni ya Meta, ilichukua jukumu la kusaidia mfumo wa ufuatiliaji wa AI wa Israeli wa Lavender, ambao umehusishwa na mauaji ya raia huko Gaza. Ufichuzi huu wa kutatanisha unapendekeza ushirikiano wa moja kwa moja wa kampuni katika ukiukaji wa sheria za kimataifa.
Majukwaa ya kidijitali yanapotosha masimulizi, yanadhalilisha Wapalestina na kuhalalisha unyanyasaji dhidi ya watu ambao tayari wamekandamizwa na kuzingirwa. Wanakandamiza juhudi za kuandika uhalifu wa kivita na kuendesha habari. Lazima wawajibike kwa hili.
Ni changamoto zipi zinakutana nazo jumuiya ya kiraia ya Palestina?
AZAKi za Palestina zinafanya kazi chini ya shinikizo kubwa, zinakabiliwa na kukamatwa kiholela, marufuku ya kusafiri, kupunguzwa kwa ufadhili na ghasia. Mnamo Oktoba 2021, Israeli aliyeteuliwa makundi sita mashuhuri ya haki za binadamu ya Palestina kama mashirika ya kigaidi. Haya tuhuma zisizo na msingi kunyimwa kazi zao, na kuchochea kampeni za kukashifu na kuwezesha unyanyasaji na vikwazo vingine kwa kazi zao.
Watetezi wengi wa haki za binadamu pia wamekuwa walengwa wa ufuatiliaji wa kidijitali. Pegasus spyware, iliyotengenezwa na kampuni ya Israeli ya NSO Group, imetumiwa hack vifaa ya wanaharakati wa Kipalestina na watetezi wa haki za binadamu, wakiweka usalama wao na kazi zao hatarini. Ufuatiliaji huu umekuwa kulaaniwa sana na mashirika kama vile Amnesty International na Human Rights Watch.
Lakini ukandamizaji dhidi ya mashirika ya kiraia ya Palestina unaenda zaidi ya mbinu za kidijitali: watetezi wa haki za binadamu wananyanyaswa, wanazuiliwa kiholela na kushambuliwa kimwili. Huko Gaza, hali imekuwa mbaya zaidi baada ya Oktoba 2023. Wafanyakazi kadhaa wa mashirika ya kiraia wameuawa, kujeruhiwa au kuzuiliwa, na wengi wamelazimika kuyahama makazi yao kutokana na mashambulizi ya mabomu yanayoendelea. Uharibifu wa miundombinu umezidi kuzorotesha kazi zao.
Waandishi wa habari pia wanakabiliwa na vurugu. Gaza imekuwa mahali pabaya zaidi duniani kwa waandishi wa habari, na Wafanyakazi 195 wa vyombo vya habari kuuawa hadi leo, wengi wao kwa makusudi inayolengwa wakati wakitekeleza majukumu yao. Upotevu huu wa kuripoti huru huleta pengo kubwa la habari, na kuacha ukiukwaji wa haki za binadamu bila kuripotiwa na bila kudhibitiwa.
Kufanya mambo kuwa mabaya zaidi, wafadhili wa kimataifa kama vile Ujerumani, Uswidi na Uswisi wamesitisha ufadhili kwa madai ambayo hayajathibitishwa ya kuhusishwa na ugaidi. Umoja wa Ulaya kuwekewa vifungu vya 'kupinga uchochezi' pia vinazinyanyapaa AZAKi za Palestina kwa kuzilazimisha kuthibitisha kutoegemea upande wowote, na kupunguza uwezo wao wa kuandika ukiukaji wa haki za binadamu bila kuhatarisha usalama wao.
Je, Skyline International inasaidia vipi kukabiliana na changamoto hizi?
Tunafanya kazi katika makutano ya teknolojia, mitandao ya kijamii na haki za binadamu nchini Palestina na kanda. Tunafuatilia, kufuatilia na kuweka kumbukumbu ukiukaji wa haki za binadamu unaofanywa na mataifa na mashirika, hasa katika nyanja ya kidijitali. Hii ni pamoja na kufuatilia ufuatiliaji wa kidijitali, kuchambua athari za kimaadili za AI katika mazingira ya migogoro na kutetea ulinzi wa haki za kimsingi za mtandaoni kama vile uhuru wa kujieleza, kupata habari na haki ya faragha.
Nchini Palestina, tunaunga mkono wanaharakati wa mashirika ya kiraia na wanahabari kwa kukabiliana na udhibiti wa mtandaoni na upendeleo wa kidijitali. Tunafanya kazi kwa karibu na watetezi wa haki za binadamu ili kurekodi kesi za utekelezaji kupita kiasi wa sera, uondoaji maudhui, kusimamishwa kwa akaunti na upendeleo wa algoriti unaofanywa na mifumo ya mitandao ya kijamii, pamoja na matumizi haramu ya spyware na teknolojia mpya kuwalenga wafanyikazi wa media. Sisi pia kulaani Utumiaji wa Israel wa zana za kidijitali kuwalenga waandishi wa habari huko Gaza na Lebanon. Lengo letu ni kuvuta hisia za kitaifa na kimataifa kwa ukiukaji huu na kutetea ulinzi wa uhuru wa vyombo vya habari na mtandaoni, kuhakikisha kwamba wanahabari wanaweza kuripoti bila hofu ya kuadhibiwa.
Pia tunashikilia kampuni za teknolojia kuwajibika kwa athari zao kwa haki za binadamu. Mnamo Septemba, kwa mfano, tulituma barua wazi kwa Binance, ubadilishanaji mkubwa wa sarafu ya crypto, akielezea wasiwasi mkubwa juu ya madai ya kukamatwa kwa wingi kwa pochi za crypto za Palestina kwa ombi la Israeli. Vitendo hivi vinazidisha vikwazo vya kiuchumi na kifedha vya Gaza, na kuifanya kuwa vigumu zaidi kupata rasilimali muhimu kama vile maji, chakula na vifaa vya matibabu. Tulidai uwazi kuhusu vigezo vilivyotumika kubainisha ni akaunti zipi zilizofungiwa na kuchukua hatua za haraka ili kupunguza athari za kibinadamu kwa watumiaji wa Palestina. Ingawa Binance alijibuhaikutoa maelezo wazi au kuchukua hatua yoyote.
Je, jumuiya ya kimataifa inaweza kufanya nini kusaidia jumuiya ya kiraia ya Palestina?
Kuunga mkono kazi za mashirika ya kiraia ya Palestina ni muhimu katika kuweka kumbukumbu za dhuluma na kutetea haki. Lakini msaada huu lazima upite zaidi ya maneno ya mshikamano au upendo. Tunahitaji washirika wetu kuunga mkono mapambano yetu ya uhuru na utu.
Jumuiya ya kimataifa lazima isonge mbele zaidi ya maneno matupu na kuchukua hatua zinazoonekana. Ni lazima pia kufanya zaidi ya kutoa tu msaada wa kifedha: ni lazima kuweka shinikizo la kisiasa kwa Israeli kukomesha ukaliaji wake na kuheshimu haki za binadamu za Palestina. Hii ni pamoja na kuwalinda wanaharakati, kupambana na majaribio ya mara kwa mara ya Israel ya kuhalalisha na kunyamazisha kazi yetu na kuwawajibisha wale wanaonufaika na mauaji ya kimbari yanayoendelea. Ina maana kusitisha uuzaji wa silaha nje ya nchi kwa Israeli na kufanya majukwaa ya teknolojia kuwajibika kwa kushiriki kwao katika kukandamiza sauti za Wapalestina, kukuza matamshi ya chuki na kuwezesha ufuatiliaji na ukandamizaji wa Israeli.
WASILIANE
Tovuti
Facebook
Twitter
Dima kwenye Twitter
TAZAMA PIA
Palestina: 'Jumuiya ya kimataifa imeshindwa kukomesha mauaji ya kimbari, sio kwa sababu haiwezi, lakini kwa sababu haiwezi' Mahojiano na Tahreer Araj 26.Nov.2024
'Silaha zinazoendeshwa na AI zinaharibu utu wa vurugu, na kurahisisha jeshi kuidhinisha uharibifu zaidi' Mahojiano na Sophia Goodfriend 23.Nov.2024
Palestina: 'Kukomesha kutokujali kwa ukiukaji wa haki za Wapalestina' kutaimarisha kanuni za kimataifa zinazolinda ubinadamu wote' Mahojiano na Kifaya Khraim 11.Nov.2024
© Inter Press Service (2025) — Haki Zote ZimehifadhiwaChanzo asili: Inter Press Service
