Kesho, Januari 28, 2025, wakuu wa nchi wa Afrika watajumuika na viongozi wa sekta binafsi, washirika wa maendeleo, na jamii ya kiraia kwa ajili ya Mkutano wa Nishati wa Mission 300 Afrika.
Mkutano huo utazungumzia upatikanaji wa umeme barani Afrika na kuweka mikakati ya kutekeleza mageuzi ya sekta ya nishati katika eneo hilo.
Mkutano huo unaohusisha nchi mwenyeji Tanzania, Umoja wa Afrika (AU), Kikundi cha Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB), na Benki ya Dunia (WB), utaangazia hitaji la dharura la nishati ya kuaminika, nafuu, na endelevu ili kuhamasisha ukuaji wa kiuchumi na kufungua fursa za maendeleo kote barani Afrika.
Nchi kadhaa zitazindua makubaliano ya nishati ya kitaifa, yakielezea malengo makubwa na mageuzi muhimu yanayolingana na muktadha wao wa kipekee.
Kwa nini mkutano huu ni muhimu?
Karibu watu milioni 600 barani Afrika kwa sasa hawana huduma ya umeme, idadi inayowakilisha takriban nusu ya idadi ya watu wa eneo hili na asilimia 83 ya upungufu wa huduma ya umeme duniani kote.
Ili kuziba pengo hilo na kusaidia jamii mbalimbali barani Afrika kujenga maisha bora, Benki ya Dunia na Benki ya Maendeleo ya Afrika, kwa kushirikiana na washirika, wameanzisha mpango wa kuongeza upatikanaji wa umeme kwa watu milioni 300 kote barani ifikapo mwaka 2030.
Mpango huo, unaojulikana kama Mission 300, ni juhudi ya dhati inayojumuisha uwekezaji mkubwa katika miundombinu na mabadiliko ya kina ya sera katika mnyororo mzima wa usambazaji wa umeme.
Ahadi na hatua zilizotangazwa wakati wa mkutano huo zinalenga kuhakikisha uungwaji mkono wa kisiasa katika ngazi za juu kabisa, kuvutia uwekezaji kutoka sekta binafsi, na rasilimali za ziada kwa ajili ya upatikanaji wa nishati, pamoja na kuharakisha utekelezaji wa hatua muhimu za sera zinazohitajika kufanikisha malengo makubwa ya Mission 300.
Benki ya Dunia na Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB), kwa kushirikiana na washirika, wamezindua mpango mkubwa wa kuwaunganisha watu milioni 300 na huduma ya umeme katika Afrika ifikapo mwaka 2030.
Mpango huo, unaojulikana kama Mission 300, ni fursa ya kipekee ya kuondoa mamilioni ya watu kwenye umaskini wa nishati, kufungua fursa, na kuchochea ukuaji wa uchumi.
Ili kufanikisha lengo hili, Mission 300 inalenga:
-Kupanua mtandao wa usambazaji wa umeme na kuongeza miunganisho katika maeneo ambayo hayajahudumiwa ipasavyo.
-Kusambaza gridi ndogo na suluhisho za nishati ya jua zinazojitegemea ili kufikisha umeme katika jamii za mbali ambazo hazijafikiwa na gridi ya taifa.
Wakati huohuo, Mission 300 inaboresha sekta ya nishati barani Afrika kwa kuchochea uwekezaji katika miundombinu, kuendesha mabadiliko ya kina ya sera, na kuhamasisha uwekezaji kutoka sekta binafsi.
Hatua hiyo kubwa itatoa huduma ya umeme ya kuaminika, endelevu, na nafuu kwa watu, biashara, shule, na hospitali kote barani.
Kuunganisha watu milioni 300 na umeme
Karibu watu milioni 600 barani Afrika hawana huduma ya umeme. Hii inawakilisha asilimia 83 ya upungufu wa nishati duniani.
Kuna umuhimu mkubwa wa kuharakisha kasi ya kufikisha huduma ya umeme katika eneo hili na jambo hili linawezekana kufikiwa. Maendeleo ya kiteknolojia, mifumo bunifu ya kibiashara, na mbinu za kifedha zimefanya kuwa rahisi zaidi kuziba pengo la upatikanaji wa nishati.
Nchi nyingi za Afrika tayari zimeanza kupiga hatua kuelekea umeme wa uhakika kwa wote.
Mission 300 inaahidi kuleta mabadiliko makubwa:
Kwa watu: Umeme ni uhai. Hubadilisha maisha ya kila siku barani Afrika, hasa katika jamii zilizo mbali na zilizo hatarini.
Kwa uchumi: Nishati ya kuaminika, nafuu, na endelevu huunda ajira, huchochea mapato ya juu, na kukuza ukuaji wa uchumi.
Kwa hali ya hewa: Mkazo kwenye nishati mbadala hupunguza utegemezi wa mafuta yanayochafua kama vile mafuta ya taa na dizeli, hivyo kusaidia kufanikisha malengo ya hali ya hewa na afya huku ikikidhi mahitaji ya nishati.
Mission 300 ni ya kipekee kwa ukubwa wake na mtindo wake. Ili kufanikiwa, mpango huo utahitaji ushirikiano wa karibu kati ya wadau mbalimbali.
Benki ya Dunia na Benki ya Maendeleo ya Afrika zinapanua ufadhili na msaada wa kiufundi ili kufikisha huduma ya nishati kwa watu milioni 300.
Serikali za Afrika zinachukua uongozi katika mageuzi muhimu na hatua za kuboresha sekta ya nishati kupitia tamko la kikanda na mikataba ya kina ya nishati za kitaifa, ambazo zinatunga malengo yanayoweza kupimika katika maeneo matano:
-Kupanua uzalishaji wa umeme wa gharama nafuu kwa watumiaji.
-Kukuza ushirikiano wa nishati za kanda ili kuwezesha biashara za kuvuka mipaka.
-Kupanua umeme wa mwisho wa maili kwa suluhisho za nishati mbadala zinazojitegemea.
-Kufungua uwekezaji binafsi kupitia mifumo ya kisheria inayosaidia.
-Kuimarisha huduma za umeme kwa usimamizi wa kifedha wa wazi na urejeshaji wa gharama.
Sekta binafsi ni muhimu katika kupanua upatikanaji wa nishati na suluhisho za nishati mbadala zinazojitegemea kama vile gridi ndogo na mifumo ya jua inayojitegemea.
Uwekezaji binafsi pia ni muhimu katika kupanua uzalishaji, usafirishaji, na usambazaji. Kufikia Mission 300 kutahitaji ushirikiano madhubuti kati ya sekta ya umma na binafsi ili kufungua suluhisho endelevu za nishati. Jamii za mitaani na watu wanapewa kipaumbele ili kuhakikisha miradi ya nishati na uwekezaji inakidhi mahitaji yao na kutoa athari kubwa katika maeneo yao. Suala hili litajumuisha mashauriano ya mara kwa mara na tafiti wakati wa kubuni na kutekeleza miradi.
Waadhimishaji, taasisi za hisani, na washirika, kama vile Mpango wa Usimamizi wa Sekta ya Nishati (ESMAP), Nishati Endelevu kwa Afrika (SEFA), Foundation ya Rockefeller, Nishati Endelevu kwa Wote (SEforALL), na Muungano wa Nishati wa Dunia kwa Watu na Dunia (GEAPP), wanasaidia kuhamasisha ufadhili zaidi kutoka kwa sekta ya umma na binafsi ili kufikia lengo letu.
