Kitabu kipya cha watoto kinakuza thamani ya lugha zote – maswala ya ulimwengu

Ni nini kinachotufanya tuwe wanadamu ni kazi ya mtaalam wa lugha ya Brazil na mwandishi Victor Santos, na vielelezo vya msanii wa Italia Anna Forlati.

Kitabu hutumia fomu ya kitendawili kuanzisha wasomaji wachanga kwa wazo la lugha wakati inasisitiza hitaji la kuhifadhi lugha zote ulimwenguni.

“Nimekuwepo kwa muda mrefu, mrefu kuliko vitu vya kuchezea, mbwa, au mtu yeyote unayemjua,” kitabu huanza.

“Mizizi yangu ilianzia karne kadhaa. Wengine ni wazee zaidi. Niko kila mahali, katika kila nchi, katika kila mji, katika kila shule, na katika kila nyumba… ”

Utofauti wa lugha uko hatarini

UNESCO inakadiria kuwa kuna baadhi ya lugha 8,324 zilizozungumzwa au zilizosainiwa, na karibu 7,000 bado zinatumika leo. Walakini, utofauti wa lugha uko chini ya tishio kwani lugha nyingi zinapotea kwa kiwango cha kuongeza kasi kwa sababu ya utandawazi na mabadiliko ya kijamii.

Ili kusaidia kulinda urithi huu, UNESCO inajiunga na vikosi na kuchapisha nyumba kote ulimwenguni kutafsiri Ni nini kinachotufanya tuwe wanadamu katika lugha nyingi iwezekanavyo, kwa kuzingatia maalum juu ya lugha asilia.

Kwa mfano, sasa inapatikana katika Mapuzugún, lugha ya asili ya watu wa Mapuche huko Chile.

Upendo kwa lugha ya mama

Nevenca Cayullán, mwalimu wa jadi wa Mapuche, alitafsiri kitabu hicho kuwa lugha ya mama yake. Alionyesha upendo wake kwa Mapuzugún katika mahojiano ya hivi karibuni na Habari za UN.

“Mama yangu alinifundisha, na ndio sababu mimi hubeba kwenye ngozi yangu, moyoni mwangu, na kichwani mwangu,” alisema, akizungumza kutoka Araucanía, moyo wa Mapuche.

“Ninaifanya iwepo katika maeneo yote, popote nilipo. Lugha ndio injini ambayo huhifadhi utamaduni, hali ya kiroho, mtazamo wa ulimwengu wa watu wetu wa asili, heshima, na thamani ya maisha. “

Kwa miaka 25, UN imeadhimisha Siku ya Kimataifa ya Lugha ya Mama Mnamo tarehe 21 Februari ili kuonyesha umuhimu wa kuhifadhi utofauti wa lugha na kukuza lugha zote za mama, ambazo kwa ufafanuzi rahisi ni zile za asili bila kufundishwa rasmi.

'Hazina hai'

Bi Cayullán anaamini “lugha ya mama” ya kila mtu ni zaidi ya hiyo.

“Ni hazina hai ya kibinadamu, ndiyo sababu lazima ichukuliwe, kufundishwa, na kuelimishwa katika vituo ambavyo watoto wanapatikana kwa utani lakini wana uwezo wa kujifunza utamaduni wa watu asilia, ardhi – katika kesi hii, Chile wilaya na wilaya zote, “alisema.

Kwa dhamana hii, alijiunga na Ni nini kinachotufanya tuwe wanadamu Mradi Wakati Sayari ya Uwezo, Nyumba ya Uchapishaji inayojumuisha toleo la lugha mbili la Mapuzugún-Spanish la kitabu hicho na UNESCO, lilipendekeza kwamba atafsiri.

“Mwishowe, sio tu juu ya tafsiri, lakini pia tafsiri ya kitabu. Kuwa mtafsiri na mkalimani wa lugha ya Mapuche huniruhusu kuwa na maarifa na uwezo wa kuelewa maandishi muhimu kama Ni nini kinachotufanya tuwe wanadamu“Alisema.

“Ilikuwa muhimu sana kwa sababu sauti ya watu wangu, sauti ya mababu zangu, itawafikia wengine, nchi zingine, maeneo mengine, ambayo yatajifunza juu ya tamaduni yangu. Kwangu, ilikuwa muhimu sana. “

Kupona 'kile kilichokuwa tayari hapo'

Bi Cayullán anaishi katika mji mkuu wa Chile, Santiago. Alisema kitabu hicho kinaonyesha jinsi ya kutambua vitu rahisi maishani.

“Inazungumza juu ya michezo au vitu vya kuchezea ambavyo watoto hutumia na jinsi tunavyopona, na pia thamani ya michezo hii au vitu vya kuchezea, ambavyo mara nyingi husahaulika. Kabla ya utandawazi huu, mambo mengi yalikuwepo, na hii pia ni pamoja na ufahamu wa lugha, ambayo tayari ilikuwa hapo.

“Walakini, baada ya muda, kila kitu kimeachwa. Kitabu kinazungumza juu ya jinsi ya kupata kile kilichokuwa tayari hapo, jinsi ya kuelewa maarifa yaliyotolewa na yale yaliyokuwepo kabla ya utandawazi. “

Alisema hii ni kweli hasa kwa lugha asilia, “haswa lugha ya watu wa Mapuche.”

Lugha inatufanya tuwe binadamu

Alipoulizwa ni nini kinachotufanya tuwe binadamu, Bi Cayullán alionyesha maadili ya heshima na kuthamini kitambulisho cha lugha na eneo.

“Kwa sisi, hii ni hazina hai ambayo lazima ipitishwe, kizazi baada ya kizazi. Lugha ndio njia ambayo tunapaswa kuwasiliana na kila mmoja na kushiriki utamaduni wetu, ndiyo sababu kile kitabu hiki kinasema ni muhimu sana, na inasema pia huko Mapuzugún pia, “alijibu.

Ni nini kinachotufanya tuwe wanadamu imepokelewa vizuri sana nchini Chile, ambapo hapo awali imesambazwa katika miji ambayo watoto huzungumza Kihispania tu.

“Nilikuwa katika hafla ambayo vitabu vingi vilitolewa, na ni wazi nilienda na mavazi yangu ya Mapuche,” Bi Cayullán alikumbuka.

“Watoto walidhani kwamba Mapuches haikuwepo tena; Walidhani nimetoka, sijui, sayari nyingine. Walipokea vitabu hivyo kwa furaha sana, walifurahi kuniona na kuwa na kitabu kilichotafsiriwa kwa Mapuzugún. Ilikuwa tukio la kihemko sana. ”

Historia ya ukandamizaji

Wakati Kihispania Conquistadores Iliwasili katika kile ambacho sasa ni Chile katika 16^th Karne, Mapuzugún alizungumzwa kutoka Mto Choapa, ambao huanza katika Milima ya Andes, hadi kisiwa cha Chiloé kusini.

Wakati huo, vikundi kadhaa vilishiriki lugha hii. Katika uso wa uwepo wa Uhispania, walikusanyika na kuimarisha vifungo vyao, mwishowe wakaunda kitambulisho cha Mapuche.

Mapuche ndio jamii kubwa ya asilia nchini Chile, yenye zaidi ya milioni 1.4. Wanaishi katika sehemu ya kati ya nchi, lakini pia kuna kikundi kidogo katika mkoa wa Neuquén huko Argentina. Wengi wanaishi katika maeneo ya mijini.

Kwa bahati mbaya, kwa sababu ya historia ya kukandamiza, ni asilimia 10 tu ya Mapuche huzungumza Mapuzugún leo, na asilimia nyingine 10 tu wanaielewa.

Kutetea na kutia moyo

Wakati aliulizwa ikiwa Ni nini kinachotufanya tuwe wanadamu Inaweza kusaidia watoto kurudisha kiburi huko Mapuzugún, majibu ya Bi Cayullán yalikuwa wazi.

“Ndio, kwa kweli,” alisema. “Ndio, kwa sababu ni kitabu rahisi kuelewa. Ninaamini kuwa maandishi yanapaswa kufanywa na watoto wa monolingual akilini. Nina imani kuwa itakuwa na athari kwa jamii na kizazi kipya. “

Yeye ni mkali kwamba kutetea lugha ya mama yake, na kutia moyo matumizi yake, ni jukumu.

“Nina jukumu la kusambaza maarifa. Ndio sababu nina timu hii ya waalimu wa jadi ambapo ninakuza kuongea Mapuzugún katika jiji kwa sababu sote tunaishi Santiago.

“Lakini kutoka hapa, tunafanya kazi na waalimu wa jadi ambao kwa sasa wako mashuleni, wakifundisha wanafunzi hawa wa monolingual kutoka kwa jamii tofauti katika mkoa wa Metropolitan.”

“Bibi yangu anaongea kama wewe”

Bi Cayullán alielezea kuwa juhudi za kurekebisha lugha yake zinaanza polepole kuzaa matunda kupitia msaada kutoka kwa Wizara ya elimu ya Chile ambayo inasaidia kusambaza Ni nini kinachotufanya tuwe wanadamu mashuleni.

Alibaini kuwa tangu 1992, shule ziko katika maeneo ya Mapuche zimekuwa zikifundisha Mapuzugún kama sehemu ya mtaala wao.

“Mtoto hupata kitambulisho chao kwa kuona mtu, labda katika mavazi ya jadi, labda amevaa vito vya mapambo ya Mapuche. Watapona kitambulisho chao. 'Ah, bibi yangu anaongea kama wewe, au bibi yangu anavaa kama wewe, au shangazi yangu'… ni muhimu sana. ”

Hofu na ubaguzi

Mwalimu wa Mapuche anakiri kwamba, licha ya maendeleo haya, bado kuna “eneo nyekundu” kusini mwa Chile ambapo kuzungumza Mapuzugún ni marufuku.

“Ni marufuku kuwa asilia; Mikusanyiko ya kitamaduni ni marufuku. Na hii hufanyika kama vita vya kila siku katika eneo nyekundu, “alisema.

“Ikiwa mtu atapita kwa barabara kuu, mtu huona Mlinzi wa Jimbo la Chile, ambapo wanakiuka haki za watoto lakini pia wa jamii asilia. Na watoto hao hawatazungumza Mapuzugún lakini hawatazungumza kwa hofu, sio kwa sababu hawapendi. “

Kwa kusikitisha, Bi Cayullán pia alibaini baadhi ya matukio ya kibaguzi ambayo watu wa asili wanakabili kwa sababu ni tofauti.

“Ninatembea karibu na Santiago katika mavazi yangu ya kitamaduni, na mara nyingi nimeulizwa,” Je! Unatoka katika eneo ambalo wanachoma malori? ' Hii ni ukiukaji wa haki za watu. Ikiwa imefanywa kwa mtoto ambaye anaanza maisha yao, ni wazi hawatazungumza Mapuzugún na hawatatambua pia. ”

Heshima kwa utofauti

Lakini Ni nini kinachotufanya tuwe wanadamu Inakuza heshima kwa utofauti, ambao unamjaza tumaini.

“Tunapaswa kujifunza kuheshimu utofauti wote kwa sababu tunaishi katika ulimwengu tofauti, na leo hatuheshimu ulimwengu huo tofauti,” alisema.

“Na ulimwengu huu tofauti hauundwa sio tu kwa wanadamu lakini pia kila kitu kinachotuzunguka, kila kitu ambacho kina maisha. Katika utofauti huo, lugha zinajumuishwa. ”