Neno Lailat al-Qadr (Usiku wenye cheo) linajumuisha maneno mawili: (Lailah) likimaanisha kipindi cha usiku kutoka machweo ya jua mpaka alfajiri ya pili, na (Al-Qadr), lenye maana kadhaa, zikiwemo heshima, hadhi, na ukuu.
Hivyo, Lailat al-Qadr ni usiku wenye heshima na taadhima kwa sababu ya kushushwa Qur’an ndani yake. Qur’an ilishuka kwa jumla hadi mbingu ya dunia, kisha ikashuka kwa Mtume wa Allah (rehema na amani ziwe juu yake) kidogo kidogo kwa vipindi tofauti kwa miaka 23 kulingana na matukio.
Lailat al-Qadr ni bora kuliko miezi elfu moja, kwa maana kufanya ibada ndani yake ni bora kuliko ibada ya miaka 83 na miezi minne katika miezi mingine. Mtume (rehema na amani zimfikie) amesema: “Atakayesimama usiku wa Lailat al-Qadr kwa imani na kutaraji thawabu, atalipwa msamaha wa dhambi zake zilizopita.” (Bukhari na Muslim).
Maana ya Qadr kuhusiana na mipango ya Kimungu
Kwa upande mwingine, Qadr pia inahusiana na mpango wa kisharia na utawala wa Allah kwa mwaka huo. Katika usiku huu wa Lailat al-Qadr, kila jambo lililokadiriwa linaamriwa na kuandikwa na malaika, kama vile makadirio ya riziki, kheri, baraka, ajali, n.k.
Hili linathibitishwa na Qur’an: “Hakika sisi tumekiteremsha katika usiku uliobarikiwa, na katika usiku huo kila jambo lenye hekima hubainishwa.” (44:3).
Kumi la mwisho la Ramadhani
Hakuna shaka kuwa Lailat al-Qadr iko katika kumi la mwisho la mwezi wa Ramadhani, kama inavyothibitishwa na hadithi ya Aisha (Allah amridhie), ambapo Mtume (rehema na amani zimshukie) alisema: “… Tafuteni Lailat al-Qadr katika kumi la mwisho la Ramadhani.
“Hadithi hii inaonyesha kuwa usiku wa Lailat al-Qadr haujawekewa siku maalumu, bali umekusudiwa kutafutwa katika usiku wa kumi la mwisho wa Ramadhani. Imam Ibn Hajar (Allah amridhie) alielezea:
“Lailat al-Qadr itafutwe katika usiku wa 29, 27, na 25 katika kumi la mwisho wa Ramadhani.”
Kubadilika kwa Lailat al-Qadr kila mwaka
Imam An-Nawawi (Allah amrehemu) alisema: “Wanazuoni wote waliokubalika na umma wanasema kuwa Lailat al-Qadr inapatikana na itakuwepo hadi mwisho wa dunia; hili linathibitishwa na hadithi sahihi zinazojulikana.” Qadhi Iyaadh (Allah amrehemu) amesema: “Wanazuoni wametofautiana kuhusu wakati wake, lakini baadhi yao walisema kuwa ni ya kubadilika: katika mwaka mmoja inapatikana usiku fulani, na mwaka mwingine usiku mwingine.”
Naye Al-Hafidh Ibn Hajar (Allah amrehemu) alikubaliana na maoni ya Imam An-Nawawi, akisema: “Ni bora zaidi kusema kuwa Lailat al-Qadr ni katika usiku wa witri (namba isiyogawanyika) wa kumi la mwisho la Ramadhani ndio ulio na usahihi zaidi, na inahamahama kila mwaka.”
Sheikh Ibn Baz (Allah amrehemu) aliongeza kusema: “Ukweli ni kuwa Lailat al-Qadr ni ya kubadilika katika kumi la mwisho la Ramadhani, na usiku wa witri ndio ulio karibu zaidi. Ikiwa kuna tofauti katika kuonekana kwa mwezi, basi kila mji utakuwa na usiku wake wa Lailat al-Qadr katika kumi la mwisho.”
Alisema pia: “Allah Mtukufu ameificha Lailat al-Qadr ikiwa ni rehema kwa waja wake ili wafanye jitihada katika kumi lote la Ramadhani, ili wapate thawabu na malipo makubwa. Ikiwa wangejua ni lini unakuwepo usiku huo, wangejitahidi katika usiku wake, kisha wangejilaza baada ya hapo.”
Dua katika Lailat al-Qadr
Ni vyema kwa mja kuomba dua nyingi, hasa katika usiku unaotarajiwa kuwa Lailat al-Qadr. Bora zaidi ni kuomba dua zilizothibitishwa kutoka kwa Mtume, na kusoma aya za Qur’an zenye dua, kwa sababu dua katika Lailat al-Qadr inakubaliwa, na usiku huu ni bora kuliko miezi elfu moja. Na miongoni mwa dua hizo ni: “Ewe Allah, wewe ni mwingi wa msamaha, unapenda msamaha, hivyo nisamehe.”
Lailat al-Qadr ina fadhila nyingi kubwa, miongoni mwa hizo ni hizi zifuatazo:
1. Kushushwa kwa Qur’an – Allah alishusha Qur’an Tukufu katika Lailat al-Qadr, Qur’an ambayo ni mwongozo kwa majini na wanadamu, na ndiyo sababu ya furaha yao duniani na akhera.
2. Lailat al-Qadr ni usiku ulio na baraka. Hakika Qur’an ilishushwa katika usiku ulio na baraka. Allah katika usiku huo anapanga makadirio ya mwaka mzima, ikiwa ni pamoja na riziki, umri, mema, na maovu.
3. Thawabu za usiku wa Lailat al-Qadr ni kubwa zaidi. Amali yoyote njema katika Lailat al-Qadr ni bora zaidi kuliko amali njema elfu moja za miezi mingine.
4. Kuteremka kwa Malaika na Jibril – Malaika na Jibril wanashuka katika Lailat al-Qadr, na wanashuka tu kwa ajili ya mema, baraka, na rehema.
5. Lailat al-Qadr ni usiku wa amani. Usiku huu ni usiku wa amani, kutokana na idadi kubwa ya rehema na msamaha.
