Dar es Salaam. Hivi unajua kukosekana kwa kura yako kunaweza kusababisha apatikane kiongozi asiyeakisi kikamilifu matakwa ya jamii?
Unajua nguvu ya kura yako katika uchaguzi wa serikali za mitaa inaweza kuamua mustakabali wa jamii unayoishi?
Maswali hayo ni machache kati ya mengi yanayoweza kujenga msingi wa nguvu ya kura moja na namna unavyoweza kuathiri matarajio ya wengi iwapo itakosekana.
Wakati Tanzania inakaribia kufanya uchaguzi wa serikali za mitaa Novemba mwaka huu umuhimu wa kila kura hauwezi kupuuzwa.
Hii inatokana na umuhimu wa viongozi wanaochaguliwa katika maendeleo ya jamii, afya, elimu na miundombinu, hivyo nguvu ya kura moja inaweza kuamua mwelekeo wa jamii nzima.
Kihistoria, idadi ya wapiga kura katika uchaguzi wa serikali za mitaa nchini imekuwa ya chini ikilinganishwa na uchaguzi mkuu.
Katika uchaguzi wa serikali za mitaa wa mwaka 2019, idadi ya wapiga kura ilikuwa karibu asilimia 60, ingawa si ndogo sana, bado iliacha sehemu kubwa ya idadi ya watu bila kuwakilishwa.
Serikali za mitaa ndizo zinazosimamia maamuzi yanayogusa maisha ya kila siku ya raia moja kwa moja kuliko sera za kitaifa.
Wakati idadi ya wapiga kura inapungua, hatari ya kuchaguliwa kwa viongozi ambao hawawakilishi mahitaji ya watu inaongezeka.
Chaguzi zilizoamuliwa na idadi ndogo ya kura
Umuhimu wa kila kura moja unadhihirishwa katika chaguzi kadhaa za serikali za mitaa ambapo matokeo yaliamuliwa kwa tofauti ndogo.
Katika uchaguzi wa serikali za mitaa wa mwaka 2014 mkoani Kilimanjaro, diwani alichaguliwa kwa tofauti ya kura 12 pekee kwa mujibu wa taarifa ya matokeo ya uchaguzi wa serikali za mitaa Mkoa wa Kilimanjaro, mwaka 2014.
Vivyo hivyo, katika uchaguzi wa serikali za mitaa mwaka 2019 jijini Dar es Salaam, diwani wa kata moja alichaguliwa kwa tofauti ya kura chini ya 50, kama ilivyoonyesha katika taarifa ya matokeo ya uchaguzi wa serikali za mitaa Mkoa wa Dar es Salaam mwaka 2019.
Chaguzi hizi zilizokuwa na ushindani mkali zinaonyesha idadi ndogo ya kura inaweza kuamua ni nani anayeongoza jamii.
Ikiwa wapiga kura hao 50 wangeamua kutokwenda kupiga kura siku ya uchaguzi, matokeo yangekuwa tofauti na pengine kuleta mabadiliko kwa mustakabali wa kata yao.
Utafiti uliofanywa na Idara ya Sayansi ya Siasa ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM) mwaka 2022, unabainisha kujitokeza kwa wingi kwa wapiga kura kunachochea utawala bora na uongozi unaowajibika.
Kwa mujibu wa utafiti huo, wilaya zenye idadi kubwa ya wapiga kura katika uchaguzi wa serikali za mitaa ndizo zenye huduma bora zaidi za kijamii, ikiwamo afya na elimu.
Utafiti huo unakwenda mbali zaidi na kuweka wazi katika wilaya ambazo angalau asilimia 70 ya wapiga kura waliostahili walishiriki, kulikuwa na ongezeko la bajeti kwa huduma za umma ikilinganishwa na zile ambazo idadi ya wapiga kura ilikuwa chini.
Zaidi ya hayo, ripoti ya Ofisi ya Taifa ya Takwimu ya Tanzania (NBS) inaonyesha uhusiano kati ya ushiriki wa wapiga kura na juhudi za kupunguza umasikini.
Katika mikoa yenye idadi kubwa ya wapiga kura, kumekuwa na maendeleo makubwa zaidi katika mipango ya kupunguza umasikini, kwani viongozi wa mitaa ambao wanawajibika zaidi kwa wapiga kura wao wamechaguliwa.
Vijana na wapiga kura wa mara ya kwanza wana ushawishi mkubwa hasa katika chaguzi za mitaa, ambapo ushiriki wao unaweza kubadilisha mizani ya madaraka.
Idadi ya vijana nchini wenye umri wa kuanzia miaka 18 hadi 35 ni zaidi ya asilimia 60 ya wananchi wote kwa mujibu wa Sensa ya Watu na Makazi ya mwaka 2022.
“Kundi hili limekuwa na uwezekano mdogo wa kupiga kura katika chaguzi za mitaa ikilinganishwa na vizazi vya zamani,” anaeleza Greyson Mgonja mchambuzi wa masuala ya siasa.
Anasema kuhamasisha ushiriki wa vijana ni muhimu, kwani wana masilahi ya muda mrefu katika maendeleo ya jamii zao.
“Chaguo zao zina matokeo katika upatikanaji wa ajira, ubora wa elimu na uundaji wa fursa zinazogusa moja kwa moja mustakabali wao,” anasema.
Ili kutumia nguvu ya kila kura, ni muhimu kushughulikia vikwazo vinavyowazuia watu kupiga kura.
Mgonja anafafanua changamoto za kawaida ni pamoja na ukosefu wa uelewa kuhusu mchakato wa kupiga kura, ugumu wa kufikia vituo vya kupigia kura na ukosefu wa taarifa kuhusu wagombea na sera zao.
“Njia moja ya kushinda vikwazo hivi ni kupitia kampeni za elimu ya wapiga kura zilizolengwa. Mashirika ya kiraia, vyombo vya habari na viongozi wa jamii wanaweza kuchukua jukumu muhimu katika kuwaelimisha wananchi kuhusu umuhimu wa kupiga kura na jinsi ya kushiriki,” anasema.
Anasema ni muhimu kurahisisha mchakato wa kupiga kura na kuhakikisha vituo vinapatikana kwa wote, ikiwa pamoja na watu wenye ulemavu na wale walioko maeneo ya mbali, kunaweza kuongeza idadi ya wapiga kura kwa kiasi kikubwa.
Wakati Tanzania inaelekea katika uchaguzi wa serikali za mitaa, kila mpiga kura aliye na sifa ana nafasi ya kutoa sauti yake na kuchangia katika maendeleo ya jamii yake.
Mifano ya chaguzi zilizokuwa na tofauti ndogo ya kura, uhusiano kati ya idadi ya wapiga kura na utoaji wa huduma za umma na uwezo wa wapiga kura vijana vyote vinathibitisha ukweli kwamba: ‘kura yako inahesabika’.
Katika demokrasia, kila kura ni msingi wa kujenga mustakabali.
Kushiriki katika uchaguzi wa serikali za mitaa, Watanzania wanaweza kuhakikisha kuwa jamii zao zinaongozwa na watu wanaowakilisha kikamilifu masilahi yao na walio na dhamira ya kuboresha maisha ya kila siku.
Nguvu ya kila kura ni halisi na ni msingi wa kujenga mustakabali bora.
