Walakini, kulingana na msingi Baraza la Usalama azimio kuhusu Syria lililopitishwa katika kilele cha mzozo wa wenyewe kwa wenyewe, HTS inachukuliwa kuwa kikundi cha kigaidi.
Azimio la 2254ambayo ilipitishwa kwa kauli moja na Baraza katika 2015, inatoa wito kwa Nchi Wanachama “kuzuia na kukandamiza vitendo vya kigaidi vilivyofanywa haswa na” mtangulizi wa HTS, Al-Nusra Front.
Je, hii inaweza kuwa kikwazo kwa mazungumzo ya kimataifa au ya Umoja wa Mataifa na HTS, na majaribio ya kujenga amani ya utulivu nchini Syria, na taasisi imara, jumuishi?
Na itachukua nini kwa HTS kutozingatiwa tena kuwa shirika la kigaidi?
Habari za Umoja wa Mataifa alizungumza na Kiho Cha, Afisa Mwandamizi wa Masuala ya Siasa katika kituo hicho Idara ya Umoja wa Mataifa ya Masuala ya Siasa na Kujenga Amanikujadili jinsi vikundi au watu binafsi wanavyoidhinishwa na Baraza la Usalama na kanuni za kuwaondoa rasmi.
Kiho Cha: HTS iliorodheshwa mnamo Mei 2014, wakati Kamati ya Baraza la Usalama yenye jukumu la kusimamia vikwazo kuhusu ISIL (Da'esh) na Al-Qaeda, na watu binafsi wanaohusishwa na vikundi hivi, walitathmini kuwa ni shirika la kigaidi lenye uhusiano na Al Qaeda.
Hivi majuzi Julai 2024, timu ya ufuatiliaji ya kamati hii iliandika a ripoti ambapo walisema kuwa HTS ndilo kundi kubwa la kigaidi kaskazini magharibi mwa Syria. Kiongozi wake aliyejiuzulu, Mohammad Al-Jolani, pia ameorodheshwa chini ya serikali hiyo hiyo, ingawa orodha yake ilianza 2013.
Habari za UN: Kuorodheshwa kwa HTS kama shirika la kigaidi kumekuwa na athari gani kwa shughuli zake?
Kiho Cha: Wanakabiliwa na hatua tatu za vikwazo: kufungia mali, marufuku ya kusafiri na vikwazo vya silaha. Hii ina maana kwamba, kimataifa, Nchi Wanachama zote zinatarajiwa kutii hatua hizi.
Habari za Umoja wa Mataifa: Juu ya vikwazo vya kimataifa, je, nchi pia hutoa vikwazo kwa upande mmoja?
Picha ya Umoja wa Mataifa/Manuel Elias
Wajumbe wa Baraza la Usalama wanakutana mapema mwezi Desemba kujadili hali ya Syria.
Kiho Cha: Ndio, lakini haya hayana uhusiano wowote na UN. Kwa mfano, HTS imeorodheshwa chini ya Ofisi ya Marekani ya Udhibiti wa Mali ya Kigeni.
Habari za Umoja wa Mataifa: Je, kuorodheshwa kwa magaidi wa HTS kunaweza kumaanisha nini kwa mazungumzo na mazungumzo kuhusu mustakabali wa nchi?
Kiho Cha: Hadi hivi majuzi kulikuwa na maswali kama wahusika wa kibinadamu wangeweza hata kufanya kazi nchini Syria. Hata hivyo, sasa kuna hatua za kufungia mali dhidi ya HTS, mahususi kwa mashirika ya kibinadamu.
© UNICEF/Rami Nader
Familia za Syria na Lebanon, ambao walikimbia ghasia zinazoendelea nchini Lebanon wamewasili Syria.
Utoaji huo ulikuwa iliyopitishwa wiki iliyopita, siku chache kabla ya kuanguka kwa utawala wa Assad. Hili limegeuka kuwa jambo la ajabu, kwa sababu hakuna mtu aliyetarajia hili kutokea nchini Syria, na mashirika ya kibinadamu yanaweza kufanya kazi huko bila hofu ya kutajwa kwa ukiukaji wa vikwazo bila kukusudia.
Habari za UN: Je, kuna mifano mingine mingi ya uchongaji huu wa kibinadamu? Kwa mfano, huko Afghanistan, ambapo watawala wa ukweli, Taliban, hawakubaliki sana katika ngazi ya kimataifa?
Kiho Cha: Ndiyo, Baraza la Usalama azimio hutoa uchongaji kama huo wa kibinadamu nchini Afghanistan. Na hii imetokea katika nchi zingine. Bila shaka, utekelezaji na uzingatiaji wa hatua za vikwazo ni muhimu, lakini pia tunataka kuhakikisha kwamba misaada inatolewa kwa wakati ufaao na bila hofu ya mashirika ya kibinadamu kutajwa kwa ukiukaji wa vikwazo.
Habari za UN: Je, kuna mijadala sawa ili kuruhusu mazungumzo ya kimataifa kufanyika?
Kiho Cha: Ndiyo, kwa ujumla kuna taratibu ambazo mwombaji, kwa kawaida, mtu binafsi, anaweza kutafuta msamaha kwa sababu mbalimbali. Kwa mfano, wanachama wa Taliban ambao wanasema kwamba wanahitaji kusafiri nje ya Afghanistan kwa ajili ya kuwezesha kisiasa. Lakini inaweza kuwa kwa sababu zingine, kama vile mahitaji ya matibabu. Waombaji wanaweza pia kutuma maombi ya kutolipa kodi kwa kufungia mali.
Habari za UN:Je, itachukua nini ili HTS iondolewe kwenye orodha, na isizuiliwe tena kama shirika la kigaidi?
Kiho Cha: Nchi Mwanachama ingehitaji kupendekeza kufutwa kwa orodha, na pendekezo hilo kisha liende kwa Kamati husika ya Baraza la Usalama.
Kamati – inayoundwa na wawakilishi wa nchi zote 15 zinazounda Baraza la Usalama – basi ingehitaji kufanya uamuzi wa pamoja ili kuidhinisha pendekezo hilo.
Habari za UN: Je, pendekezo lolote kama hilo limetolewa hadi sasa?
Kiho Cha: Kunaweza kuwa na Nchi Wanachama zinazojadili uwezekano wa kupendekeza kufutwa kwa orodha hiyo, lakini ombi hilo halijafanywa rasmi.
