Kejaa enteipa inno? Jibuni kasidai endama, ai, maata enyemali. Keje ninye eninno. Kwanza, nimshukuru mheshimiwa Rais kwa kutuliza joto la Nrongonrongo. Huwa nashangaa mafyatu wanavyofikiri kinyumenyume. Leo, nitafyatua kasheshe ya kuwaonea akina Yero sobai wanaohamishwa kwenye ardhi ya mababu zao utadhani waanimo toka Serengeti kwenda Burigi-Chato zama zile za Geitalite aka Gbadolite na sasa Kizimikadolite kwenye maonyesho ambako simba aliitwa Tunda Lishe.
Inavyonekana, amependa na kulishobokea bila kujua kanaweza kuwa kamtego. Kama siyo, basi expect the unexpected and the unexpectable where the impossible will be possible and the possible impossible. Kwa uzoefu wangu wa kifyatu, hata wanyama wanapohamisha au kuwa relocated (kimakonde), hupelekwa kwenye mazingira sawa na yanayofanana na yale walimotolewa kuepuka kuwaua kisaikolojia na kuhatarisha maisha yao.
Je, wanyama wakishamaliza kushiriki maonyesho wanarejeshwa mbugani au ndo wanakitoa zao kuelekea ughaibuni kwenye zoos huko Du buy, Tailendi, n.k.? Kwa nini kupeleka wanyama sehemu isiyo na wanyama badala ya kumotisha watalii kwenda mbugani kutalii kama kweli lengo ni kuvutia utalii? Kaya yetu si vibaya kusema, ni ajabu jipya duniani kwa tunavyoboronga mambo tukidhani tunajenga hata kwa kubomoa.
Inakuwaje, mfano, ndata wanakuwa na kila zana za fujo na maangamizi lakini wagonjwa wanakosa ambulances? Nadhani wanaosababisha haya ndiyo wanafaa kuhamishwa kuelekea mkoa wa lupango ili wawapishe mafyatu wazalendo na weledi wachape mzigo au siyo?
Nizame kwenye sekeseke na sheshe la akina Yero wa kule Nrongonrongo. Kwanza, mpaka sasa, hatujupewa sababu kuntu za kuwahamisha. Je, hii ndiyo njia pekee iliyopo? Je, tumechemsha bongo na kushindwa au kuishiwa majibu? Je, tumejaribu njia nyingine zikashindikana na kwanini? Je, kuna namna?
Kuna fyatu mmoja alinitonya, sijui kama ni kweli au umbea kuwa wanahamishwa eti kupisha uwekezaji ambao mara zote ni upigaji! Kwa nini kuhangaika na kuhamisha mafyatu wasio na hatia ili kutengeneza njuluku badala ya kuhamisha hawa wanaopiga njuluku iliyokwisha tengenezwa kuliko hiyo ambayo bado? Ni kutumia commonsense badala ya uncommonsense.
Kama haiwezekani kutokana na unene wao basi, hamisha waanimo. Tunakosa ubunifu hadi kuzidiwa na wahalifu kama Chauda mpigaji ambaye ameng’ang’ania kwetu kwa kuogopa kurejeshwa kwao akasote!
Turejee kwa akina Yero. Yaani unamtoa morani mbugani na kumpeleka pwani! Huku siyo kumdhalilisha na kutaka kumnyotoa roho taratibu mbali na kuua na kuzima utamaduni na mila zake? Mayero huwa hawali samaki kwa sababu hawawatofautishi na nyoka. Leo, mwawapeleka kwa akina waja leo waondoka leo ili iweje? Kwa nini hamkuwapeleka Manyara lau wawe karibu na mazingira yao badala ya huko mlikowatupa ili waangamie taratibu? Mnafanya hivi kwa faida ya nani?
Kama imeshindikana basi waombe majirani zetu wa Kenya wawapokee huko Kajiado na Oloitokot ambako, kama siyo wakoloni kuligawa bara la Afrika, ndiko ilipo nchi yao ya asili? Akina Yero siyo kama akina shakaza wanaoweza kushamiri mahali popote tena bila kula cha mtu maana wao ni kama mbegha. Huwa hawali cha mtu na ndima zose wanagoshoa bila kinyongo wala mbwai.
Tate nane tate nane. Naanza kulikoroga! Anyways, nini kifanyike? Simpo. Hamisheni waanimo. Sababu zifuatazo zinaniaminisha wanene watakubaliana nami kutowahamisha akina Yero kupisha wachukuaji:
Kwanza, ni mafyatu si wanyama na wanyama si mafyatu wala hawana hata uhusiano.
Pili, ni wanakaya. Waanimo hawana uraia wowote. Leo, wako bongo. Kesho wako Kenya. Hawana fungamano wala uwezo wa kujua au kuamua wapi wasimamie. Wao wanafuata mlo.
Tatu, ni wamiliki wa waanimo ambao lisrikal liliwakuta nao likawanyang’anya na kuwawekea masharti namna ya kuishi nao badala ya kujifunza kutoka kwao. Sasa, limenogewa. Linataka kuwang’oa kabisa tena si kwa faida yake bali wachukuaji waliopewa jina zuri la wawekezaji.
Nne, wanalipa kodi japo waanimo nao wanaingiza madolari mengi tu. Hata hivyo, waanimo hawanunui wala kuuza. Hivyo, mchango wao ni mdogo ikilinganishwa na wahyuman.
Tano, hawana udugu na waanimo japo wana uhusiano wa mamilioni ya miaka wakiishi pamoja kwa amani na furaha.
Sita, waanimo siyo walalamishi na hawamiliki chochote bali humilikiwa.
Saba, walipigania uhuru na kukataa ukoloni wakati waanimo hawawezi kutofautisha kitu.
Nane, wana haki ya kufaidi haki za binadamu ila si waanimo ingawa wana watetezi wa kimataifa wateteao waanimo kuliko mafyatu.
Tisa, thamani yao ni kubwa kuliko waanimo ambao thamani yao inafahamika. Nani anafahamu thamani yangu au ya doktari maza?
Kumi, gharama ya kuhamisha waanimo ni ndogo kuliko mafyatu. Rejea jiwe alivyohamisha wanyama kwenda Burigi-Chato ambako hawajengewi majumba. Kwanini, wasihamishiwe hawa wahayawani huko na kuachana na akina Yero? Kumi na moja, waanimo hawana historia na mali zisizohamishika wala kufidiwa kama vile makaburi, vilipozikwa vitovu na mengine kama hayo.
Kumi na mbili, nashauri bi mkubwa atumie mantiki aliyotumia kuenzi Kizimkwaja huku asiwafyatue akina Yero. Nao ni mafyatu kama yeye. Wana historia, hisia, na mapenzi na kwao kama alivyo yeye.
Kumi na tatu, tuage kiYero, Olesere Yero.
