Ufundishaji na ujifunzaji wa lugha wa kigeni ni mchakato rasmi na wa makusudi wa kujifunza lugha isiyo ya mjifunzaji.
Hii ni lugha ambayo huzungumzwa na jamii iliyo nje ya mazingira ya mjifunzaji wa lugha hiyo.
Mchakato wa ufundishaji na ujifunzaji wa lugha ya kigeni, unafanyika katika eneo rasmi elekezi kwa kuhusisha hali ya ung’amuzi tambuzi. Mchakato wake unaongozwa na mkabala wa kimawasiliano.
Mchakato huu, unatoa mbinu na stadi mbalimbali za lugha husika kwa wajifunzaji katika mambo makuu manne, ambayo ni: sarufi yaani kanuni, sheria na taratibu zinazotawala matumizi ya lugha husika’
Pia kuna msamiati, yaani maneno yote yaliyomo na yanayotumika katika lugha husika; stadi kuu nne za lugha, ambazo ni kusikiliza, kuzungumza, kusoma na kuandika.
Jambo la mwisho ni utamaduni kwa maana kwamba, mjifunzaji anafundishwa mbinu na stadi za kujua namna, wakati na sababu ya kusema kitu fulani, kwa kuzingatia mila, desturi na miiko ya kiutamaduni ya lugha lengwa.
Lugha ya Kiswahili ni miongoni mwa lugha za Kiafrika zilizopata nafasi ya kufundishwa katika maeneo mbalimbali ulimwenguni kupitia asasi mbalimbali za elimu.
Haikuwa ‘zali la mentali’ kupata nafasi hiyo. Ni matokeo ya lugha hii kupenya kimatumizi katika majukwaa makubwa ya kimataifa.
Kwa sasa, taaluma au eneo la ufundishaji Kiswahili kwa wageni, ni eneo lenye uhitaji mkubwa sana katika maeneo mbalimbali ulimwenguni.
Kiutafiti inaaminika Tanzania ndio chimbuko la lugha ya Kiswahili. Pia inaaminika kuwa, Tanzania ndiko kuna kuzungumzwa Kiswahili kizuri ukilinganisha na maeneo yote yanayotumia Kiswahili.
Hiyo ndiyo sababu Tanzania kupewa kipaumbele katika fursa mbalimbali za Kiswahili zinazojitokeza ulimwenguni. Aghalabu fursa hizo zinahitaji wataalamu wa Kiswahili kutoka Tanzania kwenda kufundisha Kiswahili nje ya nchi.
Hata hivyo, kuna vigezo shindanishi vinavyotakiwa kwa wataalamu hao wanapoomba nafasi hizo, ikiwamo mwombaji kuwa na umilisi wa lugha ya nchi husika.
Mara nyingi, lugha hiyo inakuwa miongoni mwa lugha za kimataifa zinazo tambulika ulimwenguni kama Kiingereza, Kifaransa, Kiarabu, Kiispaniola na Kichina.
Uhalisia unaonesha si wataalamu wote wa Kiswahili kutoka Tanzania, wana umilisi wa lugha mbalimbali za kimataifa.
Pengo hili, kwa wataalamu wetu linasababisha muda mwingine kukosa kunufaika na fursa za Kiswahili zinazojitokeza ulimwenguni.
Safu hii, inaona kuwa ili kutibu changamoto hii kwa wataalamu wetu wa Kiswahili, inatupasa kuanzia kwenye msingi wa uibuaji wa wataalamu husika, kwa maana kule wanapoandaliwa (asasi za elimu). Safu hii inaona ni vyema kozi ya Kiswahili kwa ngazi ya chuo kikuu ifungamanishwe na lugha za kimataifa.
Hivyo, mwanafunzi atasoma kuhusiana na taaluma mbalimbali za Kiswahili kama kawaida, huku akijifunza mojawapo ya lugha ya kimataifa.
“Jicho la Kiswahili” linaamini kwamba, endapo kozi ya Kiswahili itafungamanishwa na lugha za kimataifa, hatua hiyo itaibua wataalamu wanaokidhi vigezo vya kiushindani katika soko la fursa za Kiswahili duniani.
