Kyiv. Rais wa Ukraine, Volodymyr Zelenskiy leo Jumatano amejibu madai ya Donald Trump kwamba Ukraine ndiyo iliyosababisha uvamizi kamili wa Urusi wa 2022, akisema Rais wa Marekani alikwama katika upotoshaji wa habari kutoka Russia.
Akizungumza kabla ya mazungumzo na mjumbe wa Trump kwa ajili ya Ukraine, siku moja baada ya Trump kusema kwamba Ukraine “haikupaswa kuanzisha” mgogoro huo, Zelensky amesema angependa timu ya Trump iwe na “ukweli zaidi” kuhusu Ukraine.
Kiongozi huyo wa Ukraine amesema madai ya Trump kwamba kiwango cha uidhinishaji cha Zelensky kilikuwa ni asilimia 4 pekee kilikuwa ni upotoshaji wa habari kutoka Russia na kwamba jaribio lolote la kumvua madaraka lingeishia kwa kushindwa.
“Tuna ushahidi kwamba takwimu hizi zinajadiliwa kati ya Marekani na Russia. Yaani, Rais Trump… kwa bahati mbaya anaishi katika nafasi hii ya upotoshaji wa habari,” Zelensky ameambia televisheni ya ya Ukraine.
Uchunguzi wa hivi karibuni kutoka Taasisi ya Kimataifa ya Sosholojia ya Kyiv, kutoka mapema Februari, unasema asilimia 57 ya Waukraine wanamtumaini Zelensky.
Zaidi ya mwezi mmoja tangu aanze urais wake, Trump ameubadili msimamo wa Marekani kuhusu Ukraine na Russia, akimaliza shinikizo la kuitenga Russia kutokana na uvamizi wake wa Ukraine kwa simu kati ya Trump na Putin na mazungumzo kati ya maafisa wakuu wa Marekani na Russia.
Trump amesema huenda akakutana na Putin mwezi huu. Kremlin imesema mkutano huo unaweza kuchukua muda mrefu kuandaliwa lakini Taasisi ya Matajiri ya Taifa la Urusi imesema mkutano huo unatarajia kualika makampuni kadhaa ya Marekani kurejea Urusi mapema katika robo ya pili ya mwaka.
Putin amesema alitilia maanani mazungumzo ya Marekani na Urusi nchini Saudi Arabia kuhusu kumaliza vita vya Ukraine. “Kuna matokeo,” amesema, kwa mujibu wa vyombo vya habari vya
mabadiliko ya sera za Marekani chini ya Trump yanaiweka katika mvutano na washirika wa Umoja wa Ulaya wenye wanachama 27, ambao mabalozi wao Jumatano walikubaliana juu ya kifurushi cha 16 cha vikwazo dhidi ya Russia, ikiwa ni pamoja na alumini na meli zinazoshukiwa kubeba mafuta yaliyowekewa vikwazo kutoka Urusi.
Ufaransa ilisema haielewi mantiki ya matamshi ya Trump kwamba Ukraine ndiyo iliyosababisha uvamizi wa Urusi.
Rais wa Ufaransa Emmanuel Macron alitarajiwa kuwa na mkutano wa kiholela kuhusu Ukraine na baadhi ya viongozi wa Ulaya pamoja na mshirika wa NATO, Canada, saa 10 jioni (1500 GMT), baada ya mkutano kama huo na Uingereza, Italia, Ujerumani, Uhispania, Denmark, Uholanzi, na Umoja wa Ulaya siku ya Jumatatu.
Waziri Mkuu wa Sweden, Ulf Kristersson, amesema kuwa ingawa hakukuwa na makubaliano kamili ndani ya Umoja wa Ulaya kuhusu jinsi ya kuendelea mbele, nchi zimeweza kufanikisha mengi. “Tunapaswa kubaki watulivu na kuendelea kuiunga mkono Ukraine,” amesema.
Russia imechukua karibu moja ya tano ya ardhi ya Ukraine na mara kwa mara inashambulia miji na vijiji vilivyo mbali na mstari wa mbele wa kilomita 1,000 (maili 600) mashariki na kusini mwa nchi hiyo, ambako inajitahidi sana kupata maeneo zaidi.
Rais wa Ukraine Volodymyr Zelenskiy amesema kwamba Russia ilizindua mashambulizi ya droni katika mji wa kusini wa Odesa Jumatano, na kuwajeruhi watu wanne, akiwemo mtoto mmoja, na kushambulia miundombinu ya nishati. Amesema kuwa angalau watu 160,000 walikosa joto katika hali ya baridi kali chini ya nyuzi sifuri.
Russia inadai kuwa mashambulizi yake kwenye mfumo wa nishati wa Ukraine yanalenga kudhoofisha jeshi la nchi hiyo. Inasema haishambulii raia kwa makusudi, ingawa maelfu wameuawa katika mzozo huo.
Ukraine pia imeongeza mashambulizi dhidi ya mabomba ya mafuta ya Russia na hifadhi za gesi, na Jumanne ilipunguza mtiririko wa mafuta kupitia bomba kuu kuelekea Kazakhstan na masoko ya dunia kwa asilimia 30-40%, kulingana na maafisa wa Russia.
Putin amesema leo Jumatano kuwa uharibifu huo hauwezi kurekebishwa haraka na akailaumu Ulaya kwa kuratibu shambulio hilo.
Katika kijiji cha Novopavlivka karibu na mstari wa mbele, nyumba zilizoathiriwa na mabomu ya kuongozwa zimesimama kandokando ya mitaa iliyozoeleka kuwa tulivu, lakini sasa zinatumika kama njia kuu za magari ya kivita ya Ukraine. Helikopta zinapaa chini angani, huku milio ya milipuko na mashambulizi mazito ya bunduki yakiwa sehemu ya maisha ya kila siku.
Kiongozi wa zamani wa kijiji hicho, Mykola Havrylov, alisema alihisi kuvunjika moyo kwamba washirika wa Magharibi wa Ukraine hawajatoa msaada wa haraka wa kijeshi na kidiplomasia huku Warusi wakizidi kusonga mbele.
“Sielewi, na nadhani si mimi pekee yangu,” alisema.
Katika Kyiv, Rais wa Ukraine Volodymyr Zelensky alijibu vikali Jumatano kwa pendekezo la Trump kwamba Ukraine ilihusika na uvamizi wa Russia mnamo 2022, akisema kuwa rais huyo wa Marekani ameathiriwa na propaganda za Russia.
Akizungumza kabla ya mazungumzo na mjumbe wa Trump kuhusu Ukraine, siku moja baada ya Trump kusema kuwa Ukraine “haikupaswa kuanza” vita hivyo, Zelenskiy alisema angependa timu ya Trump ipate “ukweli zaidi” kuhusu Ukraine.
Zelenskiy alisema madai ya Trump kwamba umaarufu wake nchini Ukraine ni asilimia 4 ni propaganda za Russia na kwamba jaribio lolote la kumwondoa litashindikana.
“Tuna ushahidi kwamba takwimu hizi zinajadiliwa kati ya Marekani na Russia. Yaani, Rais Trump … kwa bahati mbaya anaishi katika ulimwengu wa upotoshaji huu,” Zelensky aliiambia televisheni ya Ukraine.
Utafiti wa hivi karibuni kutoka Taasisi ya Kimataifa ya Sosholojia ya Kyiv, uliofanywa mapema Februari, unaonyesha kuwa asilimia 57 ya Waukraine wanamwamini Zelenskiy.
Mwezi mmoja tu tangu kuingia madarakani, Trump amebadili sera za Marekani kuhusu Ukraine na Urusi, akiweka kikomo juhudi za Washington za kuinyima Russia uungwaji mkono wa kimataifa baada ya uvamizi wa Ukraine kwa kufanya mazungumzo ya simu na Putin na mazungumzo kati ya maafisa wa juu wa Marekani na Russia.
Trump alisema anaweza kukutana na Putin mwezi huu.
Kremlin ilisema mkutano huo unaweza kuchukua muda zaidi kuandaliwa, lakini mfuko wa utajiri wa taifa wa Urusi ulisema unatarajia idadi kadhaa ya kampuni za Marekani kurejea Russia mapema robo ya pili ya mwaka.
Putin alisema anathamini sana mazungumzo ya Marekani na Urusi huko Saudi Arabia kuhusu kumaliza vita vya Ukraine. “Kuna matokeo,” alisema, kulingana na mashirika ya habari ya Russia, ingawa hakutoa maelezo zaidi.
Mazungumzo hayo yamewaondoa Ukraine na Ulaya, jambo ambalo Trump anasema ni lazima Ulaya isimamie kuhakikisha usitishaji wa mapigano wowote.
Zelenskiy alipendekeza kuwapa kampuni za Marekani haki ya kuchimba madini yenye thamani kubwa nchini Ukraine badala ya dhamana za usalama kutoka kwa Marekani, lakini alionyesha kuwa Trump hakuwa akitoa mpango huo.
Katika mkutano na waandishi wa habari, Zelenskiy alisema Marekani imeipa Ukraine dola bilioni 67 kwa silaha na dola bilioni 31.5 kwa msaada wa bajeti, na kwamba madai ya Marekani ya kutaka madini ya thamani yenye thamani ya dola bilioni 500 si mazungumzo makini, na kwamba hawezi kuuza nchi yake.
Alitarajiwa kukutana na mjumbe wa Marekani kuhusu Ukraine, Keith Kellogg, ambaye alipofika Kyiv alisema anatarajia mazungumzo makubwa wakati vita vikikaribia kutimiza miaka mitatu.
“Tunaelewa hitaji la dhamana za usalama,” Kellogg aliwaambia waandishi wa habari, akisema kuwa sehemu ya kazi yake itakuwa “kukaa na kusikiliza,” amesema.
Waziri wa Mambo ya Nje wa Urusi, Sergei Lavrov, alimpongeza Trump kwa kusema kuwa msaada wa awali wa Marekani kwa azma ya Ukraine kujiunga na Nato ulikuwa chanzo kikuu cha vita hivyo vya Ukraine.
Hiyo ndiyo tafsiri kamili! Unahitaji msaada wowote zaidi?
