KABUL, Aprili 07 (IPS)-Mwandishi ni mwandishi wa kike wa msingi wa Afghanistan, aliyefundishwa kwa msaada wa Kifini kabla ya Taliban kuchukua. Utambulisho wake umezuiliwa kwa sababu za usalama nchini Afghanistan wamebeba kizuizi cha utawala wa Kiisilamu wenye msimamo mkali. Miaka minne kuendelea, inaonekana kuwa hakuna mwisho mbele.
Katika nchi ambayo wanawake wananyimwa haki ya kupata elimu, kazi na uhuru wa kusafiri bila kampuni ya Mahram – mtu wa familia ya kiume – Taliban sasa wanatafuta kufuta mabaki kidogo ya uhuru wa wanawake, hata kwenda hadi kuchukua vipodozi vyao.
Mnamo Februari mwaka huu, Taliban ilizindua uvamizi wa nyumba ili kuchukua bidhaa za urembo za wanawake, lakini kitendo kingine ambacho kinaashiria chini katika kampeni yao ya kukandamiza na kuwatenga wanawake kutoka kwa Pubilc na maisha ya kibinafsi.
Kama Farida, (pseudonym) mwanamke kutoka mji wa Sar-e-pul kaskazini mwa Afghanistan anasimulia tukio hilo la kushangaza, “Nilikuwa nimekaa nyumbani siku hiyo wakati ghafla kulikuwa na sauti kubwa juu ya mlango. Moyo wangu ulianza kusukuma. Mume wangu alifungua mlango na mikono ya kutetemeka, na kabla ya kusema neno, watu wenye silaha katika nguo nyeupe ndani ya nyumba hiyo.”
“Walitafuta kila chumba na kugeuza kila kitu nyumbani kwetu”, alisema, “kana kwamba wizi ameingia ndani ya nyumba, lakini wakati huu, wizi ndio watu ambao hujiona kama watawala wa ardhi hii”.
Walitupa kila kitu, alisema Farida, wakati mmoja wao alichukua mdomo na dharau, akasema, “Hii ni aibu! Wanawake Waislamu hawahitaji hii”, na wakachukua vipodozi kwenye begi.
Wanawake wa Afghanistan hawako salama tena hata ndani ya kuta nne za nyumba zao; Mara kwa mara hudhulumiwa, vitisho vya vurugu na tena havina chaguo juu ya mali zao za kibinafsi.
Kwa machozi machoni mwake Farida alisema, “Nilihisi kama walikuwa wamekandamiza mwili wangu wote”, kwa kuzingatia uvamizi huo, “haikuwa tena shambulio la kukusanya vipodozi; ilikuwa shambulio kwa hadhi yetu. Ilihisi kana kwamba haki na haki zetu zote kama wanawake walikuwa wamevuliwa,” anasema.
Kununua na kuuza vipodozi katika Jiji la Sar-e-Pul sio suala, lakini kufuatia ncha ya hivi karibuni, washiriki wa kamati hiyo kwa kukuza fadhila na kuzuia makamu ilitokea walimkamata vipodozi vyote wakati wakifanya utaftaji wa nywele za wanawake na warembo ambao walikuwa wakifanya kazi kwa siri katika eneo hilo.
Tamana, (pseudonym) Mwanamke mwenye umri wa miaka 22 huko Sar e Pol City ambaye alizuiliwa kuendeleza elimu yake, alichagua kukata nywele kujisaidia, lakini sasa yuko katika kukata tamaa.
Katika mazungumzo ya simu, alisema, “Nilichotaka ni kukamilisha masomo yangu na kuwa daktari lakini kwa bahati mbaya, na kuwasili kwa Taliban, tulikataliwa nafasi ya kuendelea zaidi.
“Kwa mwaka”, Tamana alisema, “niliendesha saluni ya nywele nyumbani, ambapo wanawake wangekuja kwa siri – mara nyingi usiku – na kupokea huduma za uzuri na mapambo”.
Lakini kulingana na yeye, hiyo ilimalizika wakati wapelelezi walipoondoa Taliban na wakashambulia nyumba yao, wakaharibu fanicha zote, wakachukua mapambo yote, na wakawafanya waahidi kutofanya hivyo tena.
“Sasa, sina chanzo kingine cha mapato”, alilalamika, na akauliza, “Kwa nini wanaogopa wanawake? Kwa nini hawawezi kutuonyesha rehema hata katika nyumba zetu?”
Tamana alilalamika kwa uchungu kwamba huduma za urembo alizotoa kwa wanawake ndio chanzo chake cha mapato, ambacho kilimuunga mkono baba yake mzee ambaye anafanya kazi “bila kuchoka kutoka asubuhi hadi usiku, kukarabati viatu vya watu, lakini hupata pesa kidogo sana”.
Kwa Farida, kukamata vipodozi vya wanawake “haina maana”. Kama anavyoonyesha, “Kununua na kuuza vipodozi kunapatikana kwa uhuru katika maduka karibu na jiji, na wanawake hawana ugumu wa kununua”.
Mbali na hayo, anasema, “Wanawake kama mimi, ambao kwa sasa ni mama wa nyumbani wasio na kazi, hawawezi kumudu vipodozi vingi. Kwa hivyo,” tunayo vipodozi vya msingi kama vile mapambo, kivuli cha macho, mascara, eyeliner, lipstick, kipolishi cha msumari, na manukato, ambayo sisi hutumia kwa harusi na sherehe za kuzaliwa “.
Kwa kuzingatia hali hiyo, uvamizi wa Taliban kwenye nyumba za watu na kukamata vipodozi huonekana kama kitendo cha kukandamiza tu. Badala yake, inaonyesha hofu ya Taliban ya kitambulisho huru cha wanawake na uke wao. Kwa Taliban, uwezo wa wanawake kujifanyia maamuzi, hata juu ya mambo ya kibinafsi, ni tishio kwa sheria yao.
Wanataka kugeuza wanawake wa Afghanistan kuwa viumbe vya utii, wasio na rangi, na wasio na sauti. Kwa Taliban, kuvaa mapambo, hata katika hali yake rahisi, ni ishara ya hamu ya wanawake ya uzuri, kitambulisho, na uhuru, na hiyo lazima ikatewewe.
Matokeo ya uvamizi wa nyumba ni kwamba wanawake huwa na wasiwasi na hofu; Wanaamua hata kuharibu vipodozi vyao wenyewe. Kwa kufanya hivyo, sio tu kutupilia mbali mali – wanatoa sehemu yao wenyewe na hisia zao za kitambulisho.
“Nyuso kali za Taliban bado ziko akilini mwangu na zinanisumbua kuendelea”, anakumbuka Tamana “, baada ya uvamizi huo kufanywa.” Baada ya kuondoka, nilihisi kuwa na maana. Ilikuwa ni kama hakuna kilichobaki kwangu. Hawakuchukua tu vipodozi vyetu, walichukua tumaini letu na kujistahi nao. “
Lakini licha ya udhalilishaji wote, wanawake wa Afghanistan hawajakata tamaa. Wanaendelea katika upinzani wao wa kimya, wakionyesha ujasiri wa kupendeza.
Licha ya vizuizi, hawajaacha ndoto zao, wakitumaini kwamba siku moja, giza litainua na taa itawaangazia wanawake wa Afghanistan tena.
© Huduma ya Inter Press (2025) – Haki zote zimehifadhiwa. Chanzo cha asili: Huduma ya waandishi wa habari
